miasto w Uzbekistanie, w dolinie rz. Zerawszan; 235 tys. mieszk. (1992); leży w rejonie eksploatacji bogatych złóż gazu ziemnego (Gazli); przem. futrzarski (karakuły), jedwabniczy, spoż. (w tym winiarski), oczyszczalnie bawełny; rzemiosło artystyczne (słynne bucharskie dywany); szkoły wyższe; port lotn.; ośr. turystyczny o międzynar. znaczeniu. Zał. ok. I w., w VI-VII sogdiańskie miasto Numidżket; VIII-IX w. duży arabski ośr. handl. na szlaku karawanowym z Azji Środk. do Europy; od końca IX w. stol. Samanidów, ognisko kultury nowoperskiej (działalność medyczna i filozoficzna Avicenny, poetów Rudakiego i Firdausiego); zniszczona 1220 przez Czyngis-chana, 1370 zdobyta przez Timura, od poł. XVI w. stol. chanatu bucharskiego, potem emiratu, pozostającego pod protektoratem rosyjskim; od 1920 stol. Bucharskiej Ludowej Republiki Radzieckiej, od 1924 włączona do Uzbeckiej SRR. Zabytki: stare miasto B. jest jednym z najcenniejszych zespołów arch. islamu w środk. Azji i obejmuje ok. 140 obiektów, w tym cytadelę, ruiny murów obronnych, mauzoleum Ismaila Samanidy (IX-X w.), meczety Kalian z XII w. oraz Magoki Attari z XII-XVI w., medresę Uług - Bega z XV w. (najstarsza zachowana w Azji środk.) i Miri-Arab z XVI w., kompleksy budowli Paj Kalian, Labi Chauz, Bala Chauz, Kukeldasz, Czor Bakr (XVI w.), kryty kopułami bazar.
UZBECKA SZTUKA, KARSZY, ORENBURG, CZAGATAJ, TATARSKI JĘZYK, ZERAWSZAN, SAMANIDZI, MUAWIJA I
- Buchara, dawniej państwo w Azji...
- UZBECKA ORDA, związek plemion tur.(...)
- MARY, do 1937 Merw