Orienburg, 1938-57 Czkałow
miasto w Rosji nad rz. Ural; 1735 zał. jako ros. warownia na pograniczu baszkirsko-kirgiskim w miejscu ob. Orska, 1742 przeniesiony w ob. miejsce jako gł. twierdza graniczna (1862 zlikwidowana); ośr. handlu z Kirgizją, Bucharą, Chiwą i in.; 1744 stol. guberni; 1748-1868 dowództwo Orenburskiego Wojska Kozackiego (1773-74 opanowane przez J.I. Pugaczowa); od XIX w. miejsce zsyłek polit., m.in. polskich powstańców z 1831; 1917-19 punkt oporu białogwardyjskiego atamana A.I. Dutowa; 1920-25 stol. Kirgiskiej ASRR w Kazachskiej SRR; od 1926 w Rosyjskiej FSRR, rejon łagrów; 540 tys. mieszk. (2001); przem. maszynowy, chem., mat. bud., spoż., włókienniczy, obuwniczy; 4 szkoły wyższe; muzea; resztki twierdzy z 1. poł. XVIII w.; opodal Orenburski Rurociąg Gazowy.
- PUGACZOWA POWSTANIE, największe powstanie...
- SIERAKOWSKI, Zygmunt (1827-63)
- RADA WZAJEMNEJ POMOCY GOSPODARCZEJ, RWPG