miasto na prawach powiatu, na Wyż. Śląskiej, nad Białą i Czarną Przemszą, w płn.-wsch. części GOP (woj. śląskie); 131,9 tys. mieszk. (2002); wielki ośr. przemysłowy, m.in. Huta "Katowice", fabryka obrabiarek, produkcja tworzyw sztucznych, warsztaty remontowe maszyn górniczych, kopalnia węgla "Paryż" (w likwidacji), huta szkła, zakłady odzieżowe, elektrociepłownia, filia Politechniki Śląskiej, Wyższa Szkoła Biznesu (prywatna), kilkanaście szkół średnich, Pałac Kultury Zagłębia; w dzielnicy Pogoria nad sztucznym jeziorem ośr. sportów wodnych i wypoczynku świątecznego. Wzmiankowana 1775, pierwsza kopalnia węgla kamiennego (Reden) powstała 1785; od 1793 w zaborze pruskim, od 1807 w Księstwie Warszawskim, od 1815 w Królestwie Polskim; 1816-22 z inicjatywy Staszica zbudowano tu cztery huty cynku; 1833-41 powstała huta "Bankowa"; w 2. poł. XIX w. gł. ośr. przemysłowy Zagłębia Dąbrowskiego (o dużym rozproszeniu zabudowy) z silnym ruchem robotniczym (liczne strajki, także w okresie międzywojennym); prawa miejskie od 1916; podczas okupacji hitler. ośrodek niem. przem. zbrojeniowego (m.in. wały korbowe do okrętów podwodnych, elementy pocisków V-1 i V-2); po wojnie siedziba powiatu; 1977 do D.G. włączono sąsiednie miasta: Ząbkowice i Sławków. Zabytki: kościół z XVII w., ratusz i szpital z XVIII w., huta "Bankowa" z 1839, Pałac Zarządu Górniczego z 1841, budynek Resursy Obywatelskiej z 1895; pomniki T. Kościuszki, S. Staszica, Orła Białego; muzea kultury materialnej.
- PODRAZA Zbigniew, (ur. 1953)
- Górnośląski Okręg Przemysłowy, ( GOP )
- ŚLĄSKIE WOJEWÓDZTWO, położone w płd. Polsce,...