miasto na prawach powiatu w woj. mazowieckim, na Wysoczyźnie Siedleckiej nad rz. Muchawką; IX-X w. osada, prawa miejskie 1549; XVI-XVIII w. należało do prywatnych właścicieli (m.in. Czartoryskich), stanowiąc jeden z ważniejszych ośr. handlowych i rzemieślniczych Podlasia; 1775-98 własność księżnej A. Ogińskiej, która znacznie rozbudowała miasto, a jej dwór był jednym z bardziej znanych centrów życia artystycznego i towarzyskiego; od 1795 w zaborze austr., od 1809 w Księstwie W-wskim, od 1815 w Królestwie Pol.; 1815-37 stol. woj. podlaskiego, 1837-45 i 1867-1912 stol. guberni; 1845-67, 1912-75 i od 1999 siedziba powiatu; od 1866 połączenie kolejowe; w 2. poł. XIX w. znaczny rozwój przem. (gł. rolno-spożywczego), szkoły średnie, instytucje kulturalne; 1905-07 manifestacje robotnicze, strajk szkolny; od 1918 biskupstwo podlaskie; 1941-44 obóz przejściowy dla jeńców wojennych, gł. radzieckich, z których ok. 10 tys. zamordowano; 4 obozy pracy przymusowej (łącznie dla 40 tys. więźniów); getto, w którym przebywało ok. 12 tys. Żydów (10 tys. wywieziono następnie do obozu zagłady w Treblince, pozostałych rozstrzelano); rejon intensywnych działań podziemia pol. (AK, BCh, AL, NSZ); VII 1944 walki o miasto z udziałem Kedywu AK; 1975-99 stol. woj. siedleckiego; 76,7 tys. mieszk. (2002); przem. elektromaszynowy, spożywczy, dziewiarski, zabawkarski, materiałów budowlanych, wytwórnia wódek (Polmos), filie Mostostalu, Ursusa, PZL; amer. fabryka pasz Cargill, proszkownia mleka, zakłady jajczarsko-drobiarskie Drosed; Wyższa Szkoła Rolniczo-Pedagogiczna, Wyższe Seminarium Duchowne; od 1992 targi wielobranżowe; tereny turystyczne i rekreacyjne. Gł. zabytki architektoniczne związane z Czartoryskimi i Ogińskimi: klasycystyczny pałac (1740, z późniejszymi przebudowami) otoczony dwoma parkami: krajobrazowym i geometrycznym; kościół parafialny (XVIII w.), ratusz (XVIII w.), neoklasycystyczny budynek gimnazjum (połowa XIX w.), więzienie z poł. XIX w. (Marconi), klasycystyczny sąd z XIX w., gmach banku z 1924, cmentarz żołnierzy sowieckich (35 tys. pochowanych) i cmentarz żyd. z zachowanymi macewami.
miejscowość w woj. łódzkim, powiat łaski.
miejscowość w woj. opolskim, powiat strzelecki.
LALEWICZ, OGRODOWA SZTUKA, SIEDLECKIE WOJEWÓDZTWO, POŁUDNIOWOPODLASKA NIZINA