wyraźne ochłodzenie klimatu na półkuli północnej, trwające od mniej więcej połowy XVI w. do końca XIX w. Wtym czasie panowały bardzo surowe iśnieżne zimy, aw obszarach górskich zwiększyły się rozmiary lodowców. Wzwiązku zciężkimi warunkami gospodarowania wiele obszarów górskich, m.in. wAlpach iWielkiej Brytanii, uległo wyludnieniu; odnotowano też znaczny spadek poziomu produkcji rolnej.
- holocen, młodsza epoka czwartorzędu,...