kierunek, który ukształtował się w krajach niemieckich w 1. poł. XIX w. Wychodząc z założenia, że działaniami gospodarczymi nie rządzą żadne prawidłowości, twórcy h.sz. w e. negowali zasady ekonomii jako nauki teoretycznej, stosującej dedukcję i abstrakcję jako metodę badań, a w konsekwencji odrzucali zasady liberalizmu gospodarczego, zgodnie z którym postęp w gospodarce następował żywiołowo (bez jakiejkolwiek interwencji państwa w sprawy gospodarcze), a działanie praw ekonomicznych zapewniało samoistne utrzymywanie się istotnych czynników procesu gospodarczego na poziomie równowagi. W zamian propagowali interwencjonizm państwa i tzw. protekcjonizm wychowawczy. Kierunek historyczny w ekonomii zwykło się dzielić na starszą i młodszą szkołę historyczną. Do starszej sz.h. w e. zaliczani są: W. Roscher, B. Hildebrand i K. Knies. Spośród nich najmniej radykalne poglądy głosił Roscher, który próbował zastosować do ekonomii klasycznej metodę historyczną. Uznawał on jeszcze prawa ekonomiczne, postulował jedynie włączenie do ekonomii historii gospodarczej oraz historii myśli ekonomicznej. Hildebrand odrzucił już istnienie praw ekonomicznych i chciał je zastąpić ekonomicznymi prawami rozwoju narodów. Knies zaś, najradykalniejszy w swych poglądach, twierdził, iż w rozwoju gospodarek różnych narodów nie występują jakiekolwiek prawidłowości i można się doszukiwać jedynie analogii pomiędzy nimi. Każde społeczeństwo kieruje się w działaniach gospodarczych własnymi zasadami, wynikającymi ze specyfiki kultury, obyczajów, religii itp. Tak więc ekonomia w ujęciu Kniesa przekształciła się w historię gospodarczą, która opisywała dzieje gospodarki i społeczeństwa. W latach 70. XIX w., po zjednoczeniu Niemiec, powstała młodsza sz.h. w e. (nazwana tak przez jej twórcę i przywódcę G. Schmollera; obok niego pracowali: L. Brentano, K. Bücher, G. Knapp). Nie negowali oni możliwości zbudowania teorii ekonomii, lecz uważali, że skonstruować ją można jedynie na podstawie materiału indukcyjnego, którym powinny być monografie historyczne. Schmoller dopuszczał nawet możliwość istnienia w gospodarce tzw. praw okresowych. Jako zwolennik interwencjonizmu był współzałożycielem (1872) i przywódcą stowarzyszenia teoretyków ekonomii i działaczy gospodarczych (Verein für Sozialpolitik); związek ten postawił sobie za cel opracowanie zasad polityki gospodarczej i reform socjalnych, dotyczących warunków pracy, ubezpieczeń, świadczeń emerytalnych itp. Działania te dały początek tzw. państwu opiekuńczemu i nie stosowanemu dotąd nigdzie na świecie modelowi doradztwa ekonomicznego, czyli współpracy ekonomistów i polityków. Z młodszej sz.h. w e. wywodzili się twórcy młodszego pokolenia: W. Sombart i M. Weber, którzy podjęli próbę stworzenia teorii rozwoju gospodarczego w oparciu o socjologię ekonomiczną. W Polsce międzywojennej jej zwolennikami byli: W. Ochenkowski, L. Biliński, S. Głąbiński, S. Grabski.
- EKONOMIA, nauka o społecznych...
- NÎMES, szkoła z Nîmes
- HISTORIOGRAFIA, dyscyplina naukowa zajmująca...