(1630-85)
z dynastii Stuartów, syn Karola I i Henrietty Marii z Burbonów, król Anglii, Szkocji i Irlandii; przybrał tytuł po śmierci ojca, koronował się w Szkocji (1651), przyjąwszy warunki tamtejszych prezbiterian; najechał Anglię, ale pokonany przez Cromwella pod Worcester (1651) schronił się na kontynencie; 1660 powołany na tron ang. przez parlament (restauracja Stuartów), w ostrożny sposób dążył do wzmocnienia władzy królewskiej, wykorzystując pomoc finansową Ludwika XIV - w zamian uzależniał swą politykę od interesów Francji, angażując się np. 1655 w wojnę z Niderlandami; 1667 jego profrancuski minister Clarendon został zastąpiony przez radę Cabal (nazwa od inicjałów tworzących ją polityków: Clifford T., Ashley A.C., Buckingham G.V., Arlington H.B., Lauderdale J.M.); plany restauracji katolicyzmu doprowadziły do kolejnej wojny z Niderlandami (1672-74) i konfliktu z parlamentem, w którym przewagę uzyskała opozycyjna partia wigów (zdołała 1679 przeforsować ustawę o poszanowaniu wolności osobistej: Habeas Corpus Act); król wzmocnił jednak popierającą go partię torysów, a 1681 rozwiązał parlament; represje złamały opór buntujących się wigów, których przywódców stracono, a K. zapewnił sukcesję tronu bratu, katolikowi Jakubowi II.