(1260 lub 1261-1333)
król polski od 1320, książę łęczycki i kujawski od 1267, sieradzki od 1288, sandomierski od 1305, krakowski i pomorski od 1306, wielkopolski od 1314; syn Kazimierza I kujawskiego i Eufrozyny (ze śląskiej linii Piastów), ojciec Kazimierza III Wielkiego; po śmierci ojca (1267) rządził tylko płd. Kujawami, 1288 odziedziczył po bracie Leszku Czarnym, ziemię sieradzką, sandomierską i przejściowo (1289) Kraków, z którego został wyparty przez Henryka IV Probusa; 1291-92 toczył zakończone klęską walki o Małopolskę z Wacławem II czeskim (w rezultacie musiał się zrzec wszelkich praw do Krakowa i uznać zwierzchnictwo Wacława); 1293 zawarł sojusz z Przemysłem II (1295 król Polski), a po jego śmierci wybrany został na tron wielkopolski (1296), z którego wkrótce 1300 usunął go Wacław II (zaś W.Ł. musiał schronić się na Węgrzech); 1304-05 przy pomocy oddziałów węg. odzyskał ziemię sandomierską, a 1306 Kraków i Pomorze Gdańskie; 1308-09 Krzyżacy zagarniają Gdańsk; 1312 stłumił bunt mieszczan krakowskich (tzw. bunt wójta Alberta); 1314 zajął Wielkopolskę (wykorzystując bunt przeciwko rządom synów Henryka III głogowskiego); 20 I 1320 koronował się na króla Polski: jego zwierzchność uznali książęta kujawscy, jednak na Śląsku, Mazowszu i Pomorzu Zach. trwało rozbicie dzielnicowe, zaś Pomorze Gdańskie, ziemie chełmińska i lubuska pozostawały pod panowaniem krzyżackim; po koronacji dążył do odzyskania Pomorza Gdańskiego: 1320-21 doprowadził do procesu przed sędziami papieskimi w Inowrocławiu, jednak przychylny dla Polski wyrok nie został uznany przez Krzyżaków; walka zbrojna z zakonem, mimo połowicznego sukcesu pod Płowcami (1331), zakończyła się utratą Kujaw. Mimo niepowodzeń w wojnach z Zakonem Krzyżackim i utraty Śląska (1327-29) na rzecz Jana Luksemburskiego, dokonał zjednoczenia większości ziem polskich i przywrócenia Królestwa Polskiego na trwałe (w dużej mierze przy pomocy średniej i drobnej szlachty, zwł. małopolskiej, oraz części duchowieństwa z arcybiskupem Jakubem Świnką na czele) po prawie 200 latach rozbicia dzielnicowego.
FLORIAN SZARY, OJCÓW, WACŁAW II, ELŻBIETA ŁOKIETKÓWNA, SPYTEK Z MELSZTYNA, TROJDEN I, SZCZERBIEC, GERWARD, DOMARAT, JAKUB ŚWINKA
- Władysław Łokietek, (ok.1260-1333)
- WŁADYSŁAW, Pochodzenia starosłowiańskiego,...
- ŁOKIETKA JASKINIA, Jama Królewska