(1310-70)
ostatni król polski z dynastii Piastów (od 1333), syn Władysława Łokietka i Jadwigi; dążył do wzmocnienia i przywrócenia całości Królestwa Polskiego, opierał się na sojuszu z Węgrami i poparciu papiestwa; 1335 zyskał od Jana Luksemburskiego zrzeczenie się roszczeń do korony polskiej; 1339 zawarł z węgierskim Karolem Robertem układ stanowiący, że dziedziczy oba trony (Polski i Węgier) ten władca, który pozostawi legalne potomstwo; 1343 zawarł z Krzyżakami pokój kaliski, wzmocnił więzi z Pomorzem wydając córkę Elżbietę za księcia wołogoskiego i adoptując potem ich syna, Kaźka słupskiego; dążąc do odzyskania Śląska walczył bezskutecznie z Czechami 1345-48 (pokój w Namysłowie); opanował z pomocą węgierską przeważającą część Rusi Halicko-Włodzimierskiej, za co potwierdził prawa Andegawenów do sukcesji w Polsce; 1351 podporządkował Mazowsze, 1366 - Podole, 1365 zhołdował Santok i Drezdenko, 1368 odzyskał od Brandenburgii część Nowej Marchii; w sprawach wewn. dążył do centralizacji władzy, wspierając się na dobieranej przez króla radzie i zarzadzających dzielnicami starostach; pokonał opozycję wielkopolską kierowaną przez Maćka Borkowica, popierał kolonizację wewnętrzną, rozwój miast, rzemiosła, handlu, górnictwa; przeprowadził kodyfikację prawa zwyczajowego (Statuty wiślickie i piotrkowskie), 1334 wydał przywilej dla Żydów; uporządkował podatki i politykę monetarną; poprawił obronność kraju wznosząc ok. 50 zamków; 1364 założył pierwszy w Polsce uniwersytet; o jego randze w Europie świadczyło powierzenie mu roli rozjemcy w sporze Luksemburgów z Habsburgami, a także 1364 zjazd władców europejskich w Krakowie.
TYCZYN, OGRODZIENIEC, WYSZEHRAD, DOBCZYCE, POLSKA. LUDNOŚĆ. STRUKTURA ETNICZNA, HENRYK V ŻELAZNY, ELŻBIETA, POLSKA. HISTORIA. PANOWANIE OSTATNIEGO PIASTA, POMORZE GDAŃSKIE, PIWNICZNA
- KAZIMIERZ, Pochodzenia starosłowiańskiego,...
- Dejmek Kazimierz, (ur. 1924)
- FELIKS, (III/IV w.)