Paul (1848-1903)
malarz francuski, jeden z gł. przedstawicieli postimpresjonizmu. Dzieciństwo spędził w Peru, w młodości służył w marynarce handlowej, do 35. roku życia pracował jako urzędnik bankowy; równocześnie uczęszczał do Académie Colarossi, gdzie poznał C. Pissaro (a przez niego innych impresjonistów), brał udział w wystawach. Współautor (wraz z malarzem E. Bernardem) nowych zasad malowania, zw. klauzonizmem (z fr. cloison - przegroda), polegających na rozgraniczaniu konturem barwnych pól obrazu w celu uzyskania dużej przejrzystości i syntezy ich formy. Od 1883 całkowicie zajął się malarstwem; w rok później rozstał się też z rodziną. Wyjechał do Bretanii, gdzie 1889 założył szkołę z Pont-Aven. Z tego okresu pochodzą m.in. Żółty Chrystus, Bonjour, monsieur Gauguin, Autoportret, Piękna Angle, 1891-93 oraz 1895-1901 przebywał na Tahiti. Pod wpływem tropikalnego światła i przyrody nasycił swe obrazy intensywnymi barwami i blaskiem (Tahitanki na plaży, Targ, Księżyc i ziemia, słynny obraz o filozoficznej treści Skąd przyszliśmy? Kim jesteśmy? Dokąd dążymy?). 1901 przeniósł się na wyspę Hiva-Oa na Markizach. Za wystąpienia w obronie praw krajowców 1903 skazany przez władze kolonialne na więzienie; wkrótce potem zmarł. Podczas choroby powstały ostatnie obrazy: Jeźdźcy na brzegu morza, Opowieści barbarzyńskie, Kobiety i biały koń, wciąż pełne świeżości i siły. G. uprawiał też grafikę (drzeworyt) oraz rzeźbę (polichromowane reliefy w drewnie, np. Ewa i wąż), autor wspomnień Noa, Noa. Jego twórczość wywarła wielki wpływ na sztukę XX w., przede wszystkim na fowistów.
LHOTE, GOGH, DENIS Maurice, JAWLENSKY, WITKOWSKI, WYSPIAŃSKI, PONT-AVEN, FOWIZM, ŚLEWIŃSKI, SÉRUSIER
- Gauguin Paul, (1848-1903)
- nabiści, franc. Les Nabis, grupa franc. malarzy,...
- JAWORSKA, Władysława (ur. 1910)...