forma wokalno-instrumentalna samodzielna lub wchodząca w skład większej całości, np. opery, operetki, kantaty, mszy; jako kompozycja instrumentalna jest nietaneczną częścią suity lub tematem do wariacji; pierwotnie (XVII w.) oznaczała prostą piosenkę zwrotkową, wykonywaną solo lub przez kilku śpiewaków z towarzyszeniem lutni; w baroku powstaje popisowa a. di bravura, która wpłynęła na dalszy rozwój sztuki operowej i wokalistyki scenicznej; w XIX w. znaczenie a. jako formy samodzielnej zmalało: zaczęto traktować ją jako fragment bardziej rozbudowanej sceny, w której krzyżowała się z akompaniowanym recytatywem (R. Wagner, R, Strauss, ostatnie opery G. Verdiego).
OPERETKA, SERENADA, OPERA, FRESCOBALDI Girolamo, LIRYKA, KANTATA, SCARLATTI, PASJA, KÁLMÁN, VIVALDI