(muz.)
rozbudowany utwór muzyczny, którego podstawą jest opis męki Chrystusa wg jednego z Ewangelistów; pierwsze p. powstawały w XII w. na podstawie chorału gregoriańskiego; obejmowały wówczas muzyczną recytację przez trzech kapłanów tekstu podzielonego na trzy partie: Chrystusa (vox Christi; wolne tempo i niski rejestr), narratora (Evangelista, Chronista; tempo umiarkowane, środkowy rejestr) oraz tłumu Żydów (turba Judaeorum; szybkie tempo, górny rejestr); pierwsze opracowania na więcej niż trzy głosy pojawiły się na przełomie XV i XVI w. i wykorzystywały strukturę motetową; na pocz. XVI stulecia powstaje p. oparta na kontrastowym współdziałaniu części recytatywnych (najczęściej Evangelista), arii (vox Christi, vox Mariae) oraz chóralnych i instrumentalnych (m.in. rozbudowana uwertura); teksty kanoniczne stały się w p. XVIII-wiecznych jedynie inspiracją dla poetów, tworzących na ich kanwie własne teksty, wykorzystywano także teksty starotestamentowe - psalmiczne (gł. w p. powstających w kręgu protestanckim - u J.S. Bacha: Pasja wg św. Jana i Pasja wg św. Mateusza, u H. Schütza); w XX w. jednym z najwybitniejszych twórców p. jest K. Penderecki (Passio et Mors Domini Nostri Jesu Christi - wg tekstu św. Łukasza).