technika porządkowania materiału dźwiękowego oparta na dwunastodźwiękowej skali równomiernie temperowanej; każdy z 12 stopni jest samodzielny, nie ma przewagi funkcjonalnej nad pozostałymi oraz nie jest ich pochodną; podstawą uporządkowania jest tzw. seria obejmująca wszystkie 12 wysokości skali w dowolnym następstwie, bez powtórzeń. Wg teoretyków elementy d. występowały już w muzyce dawnej (m.in. u J.S. Bacha i L. v. Beethovena); pierwszym kodyfikatorem zasad d. był 1919-26 J.M. Hauer, jednak za rzeczywistych twórców d. uważa się A. Schönberga, A. Berga i A. Weberna, których szczegółowe rozwiązania konstrukcyjne (odnoszące się m.in. do podstawy uporządkowań dodekafonicznych) wyraźnie się różnią (tzw. d. materiałowa i d. strukturalna). D. jest techniką kompozytorską (nie stylem), stąd umożliwia tworzenie muzyki o zróżnicowanej melodyce, rytmice i wyrazie, co ułatwiło szerzenie się tej techniki w różnych kulturach muzycznych; w Polsce jej prekursorami byli kompozytorzy lwowscy: J. Koffler i T. Majerski, później K. Serocki, T. Baird, G. Bacewiczówna; współcześnie elementy d. występują w twórczości m.in. K. Pendereckiego, H.M. Góreckiego.
- dodekafoniczna muzyka, właśc. dodekafonia, metoda kompozytorska...
- Schnberg Arnold, (1874-1951)
- SZELUTO, Apolinary (1884-1966)...