(lit.) uroczysta pieśń pochwalna; patetyczny utwót liryczny o treści patriotycznej lub rel.; poetycki gatunek związany genetycznie z uroczystościami publicznymi, zwł. obrzędowo-kultowymi; znany w różnych kręgach kulturowych (np. ind. Wedy), w Europie ukształtowany w staroż. Grecji (tzw. Hymny homeryckie, VII-V w p.n.e., chóralne pieśni ku czci bogów - np. dytyramb lub pean); uprawiany anonimowo, także przez poetów hellenistycznej Grecji i staroż. Rzymu. W średniowieczu gł. gatunek chrześc. poezji liturgicznej (Te Deum laudamus św. Ambrożego). Od romantyzmu - patetyczny utwór liryczny o dowolnej tematyce i formie, ukształtowany gł. przez W. Whitmana i E. Verhaerena, kontynuowany w poezji symbolistów i ekspresjonistów (J. Kasprowicz).
(muz.) pieśń sławiąca Boga (w starożytnej Grecji - Apollina); w chrześcijaństwie są to melodie z nowym, specjalnie napisanym tekstem (w odróżnieniu od psalmów opartych na Piśmie św.); hymnodia chrześcijańska ukształtowała się w Kościele Wsch., gł. w Bizancjum (Konstantynopol) i Syrii (Antiochia), a za jej twórcę uważany jest św. Ephrem (306-73) z Syrii; przeniesienie h. na grunt Kościoła Zach. jest prawdopodobnie dziełem św. Hilarego, bpa Poitiers (zmarł 366), jednak jego wszystkie h. (poza jednym) zaginęły; za gł. twórców hymnodii Kościoła Zach. są uważani m.in. św. Ambroży (zmarł 397), Aurelius Prudentius (zmarł po 405) oraz św. Augustyn (354-430); ich h. mają budowę zwrotkową, są wierszowane, melodyka jest sylabiczna. Obecnie w liturgii rzymskokatolickiej używa się ok. 120 h. łacińskich; od XIII w. komponowano również h. wielogłosowe (m.in. dzieła G.P. Palestriny).
GADŻIBEKOW, SAFONA, GLORIA IN EXCELSIS, GAUDEAMUS IGITUR, BARWY PAŃSTWOWE, KALLIMACHOS Z CYRENY, NONA, PALESTRINA, ESTOŃSKA MUZYKA, JAPOŃSKA MUZYKA