Reklama

JAPOŃSKA MUZYKA

na tle azjatyckim charakteryzuje się odrębnością, której korzenie sięgają VI w. p.n.e. Ścierają się w niej elementy: autochtoniczny (związany z kulturą Ajnów), chiński (obecny również w Korei, Tybecie, w innych krajach dalekowsch.), tunguski i pramongolski; wraz z kulturą buddyjską dotarły do Japonii wpływy indyjskie, istnieją także powiązania z kulturą muzyczną Indonezji. Rdzennie japońskie są tradycje pantomimy, widoczne w tańcach bugaku (związanych z muzyką dworską - gagaku) i muzyce dramatycznej teatru . Niektóre właściwości tonalne wskazują na podobieństwa z muzyką Korei i Tybetu; charakterystycznie japońskie są także cechy muzyki wokalnej, gł. formy wielogłosowości, polegające na zamierzonym braku synchronii między partiami wokalnymi i akompaniamentem oraz wykorzystaniu efektu wybrzmiewania; wpływy chińskie zaznaczają się w hymnach Konfucjusza; w rytualnej m.j. pojawiają się chińskie skale ritsu i ryo. M.j. dzieli się na pięć dziedzin: 1. j.m. kultowa obejmuje tańce gigaku w maskach, z akompaniamentem fletu lub oboju i bębna, znane od XVII do XIX w., które z czasem przedostały się do świątyń buddyjskich; typowy jest tu także styl wokalny soi bara oraz kagira - tańce szintoistyczne z towarzyszeniem melorecytacji i instrumentów (fletów, poźniej koto); 2. muzyka dworska gagaku realizowana jest przez zespół złożony z fletów, obojów, organów ustnych (szo), bębnów, gongu (szoko), cytr, lutni (biwa), niekiedy z udziałem głosów wokalnych i tańcami bugaku; 3. muzyka buddyjska rozwijała się po 1200 (psalmy, recytacje); 4. rozwój muzyki dramatycznej odpowiada fazom rozwoju teatru japońskiego; początkowo składają się na nią recytatywy wykonywane przez aktorów oraz śpiewy chóralne i solowe z akompaniamentem bębnów, drewnianej perkusji oraz fletów; w XVI w. ograniczeniu uległ związek z magią i obrzędem, powstał nowy styl teatralny, który w następnym stuleciu zaowocował ukształtowaniem się teatru lalkowego jōruri, a w XVIII w. teatru kabuki; 5. j.m. kameralna obejmuje lirykę wokalną i grę na instrumentach szarpanych: cytrach (koto), lutniach i szamisenach (instrument gejszy); w XVII w. niewidomy muzyk Yamazumi wypracował własny styl i stworzył szkołę gry na koto; szamiseny towarzyszą krótkim pieśniom (uty), których tytuły pochodzą od nazw regionów, gdzie rozwinęły się szkoły gry na tym instrumencie (Naga-uta, Ha-uta i in.). Tradycje dawnej m.j. są do dziś bardzo silne, gł. dzięki festiwalom i świętom ludowym. Muzyka europejska przeniknęła do Japonii w 2. poł. XIX w.; nie zaznaczyły się tu jednak wpływy klasycyzmu i romantyzmu, natomiast duże znaczenie zyskały kompozycje impresjonistyczne oraz dodekafonia (A. Webern). Współczesna m.j. rozwija się w różnych kierunkach: pierwszy polega na modernizacji form tradycyjnych (gł. gugaku), posuniętej aż do dodekafonii (Y. Matsudaira); nurt nawiązujący do folkloru reprezentują m.in. Y. Toyamas, K. Koyama, Y. Mamiya; nurt trzeci wiąże się z muzyką francuską, gł. z C. Debussym (A. Miyoshi, A. Yashiro); kierunek czwarty reprezentują dodekafoniści (Y. Irino, M. Moroi); nurt piąty, najbardziej awangardowy, łączy tradycję japońską z najnowszymi osiągnięciami muzyki europejskiej (T. Mayuzumi, K. Fukuishima, T. Takemitsu, M. Ishii, M. Shinohara, J. Yuasa). Dzięki olbrzymiemu postępowi technologicznemu w Japonii ważną rolę odgrywa dziś skomplikowane instrumentarium elektroniczne, umożliwiające m.in. "obróbkę" na syntezatorach dźwięków generowanych przez tradycyjne instrumenty lub głos ludzki; daje to szansę rozwoju tendencjom sonorystycznym oraz przedstawicielom tzw. muzyki konkretnej (T. Takemitsu, T. Mayuzumi) i skrajnej awangardy (K. Mori, Y. Mimure, T. Nakagawa, M. Matsuo) zdobywającym uznanie na licznych światowych festiwalach muzyki współczesnej. Sukcesy odnoszą także japońscy wykonawcy: dyrygenci (S. Ozawa, H. Wakawugi, H. Iwaki), skrzypkowie, pianiści (liczny udział i nagrody m.in. w Konkursie Szopenowskim). W Japonii działa kilka dużych orkiestr symfonicznych (Tokio, Osaka), sławę zyskał Tokijski Kwartet Smyczkowy. Producentami cenionych instrumentów muzycznych są koncerny Yamaha, Nippon Gakkai, Kawai; działają także ogólnokrajowe i lokalne towarzystwa muzyczne, sponsorujące rozmaite festiwale wykonawcze, m.in. w Osace (organizowany od 1958).

Reklama

Powiązane hasła:

TAKEMITSU, KOREAŃSKA MUZYKA

Podobne hasła:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama