Powieść z lat dawnych
pierwsza powieść cyklu Trylogia H. Sienkiewicza; I wydanie 1884 (wcześniej 1883-84 drukowana w "Słowie"); akcja rozgrywa się na Ukrainie podczas powstania kozackiego pod wodzą Chmielnickiego; oś akcji stanowi wątek miłosny (Jan Skrzetuski - Helena Kurcewiczówna - Bohun); sylwetki bohaterów zostały skontrastowane: szlachetnemu rycerzowi bez skazy Skrzetuskiemu autor przeciwstawił kozackiego watażkę Bohuna, człowieka kierowanego namiętnościami; przygody bohaterów rozgrywają się podczas toczących się na Ukrainie walk; ekranizacje: 1961 Col ferro e col fuoco - włoska ekranizacja, reż. Fernando Cerchio; 1999 reż. Jerzy Hoffman.
GROŹDZICKI KRZYSZTOF, KURCEWICZOWA, BORZOBOHATA-KRASIEŃSKA ANNA, DOŃCÓWNA HORPYNA, PODBIPIĘTA LONGINUS, SKRZETUSKI JAN, TRYLOGIA, KURCEWICZÓWNA HELENA, TRYLOGIA, SIENKIEWICZ
- Ogniem i mieczem, ( 1884)
- ogień, bać się czegoś jak...
- Podbipięta Longinus, jedna z gł. postaci...