(1851-1915)
krytyk artyst., prozaik, malarz. Ojciec Stanisława Ignacego W. l. 1864-68 spędził w Tomsku (ojciec - powstaniec styczniowy - został zesłany na Syberię). W l. 1868-71 studiował malarstwo w Petersburgu, a w 1872 - w Monachium. Po powrocie do Polski (1875) zajął się malarstwem i ilustratorstwem; od 1884 r. zamieszczał w "Wędrowcu" artykuły krytyczne (był kierownikiem artyst. pisma). Chory na gruźlicę, w 1890 r. zamieszkał w Zakopanem, gdzie odkrył sztukę góralską - twierdził, że przetrwała w niej niczym nie skażona kultura pol. Był twórcą tzw. stylu zakopiańskiego w architekturze i rzemiośle artyst. (studium Styl zakopiański, 1906). Rozważania o kulturze górali zawarł w cyklu opowiadań Na przełęczy. Wyobrażenia i obrazy z Tatr (1891) oraz szkicu Po latach (1905). W t. Z Tatr (1907) zamieścił m.in. opowiadania z życia górali (Wojtek Gondara, Jędrek Cajka, Zośka Galicka) oraz tłum. L. Tołstoja na gwarę podhalańską. Jako krytyk bronił autonomiczności sztuki, żadał zmiany kryteriów oceniania dzieła ("nie co, lecz jak"). Dowodził, że malarstwo J. Matejki zawdzięcza sławę randze tematu, a nie doskonałości wykonania (zarzut ubogiej kolorystyki i braku perspektywy). Poglądy te wyraził w Sztuce i krytyce u nas (1891) - zbiorze artykułów z czasopism (gł. z "Wędrowca"). Stosowanej w Panu Tadeuszu technice obrazowania poświęcił rozprawę Mickiewicz jako kolorysta. W wyd. od 1900 r. książkach o sztuce zmodyfikował swoje zapatrywania - docenił wartość jej narod. i społ. funkcji (Juliusz Kossak, 1900; Aleksander Gierymski, 1903; Matejko, 1908).
- Witkiewicz Stanisław, (1851-1915)
- WITKIEWICZ, Stanisław (1851-1915)...
- WITKIEWICZ, Stanisław Ignacy, ps.(...)