parzyste narządy kręgowców wytwarzające mocz; u człowieka położone w przestrzeni zaotrzewnowej w jamie brzusznej, po obu stronach kręgosłupa. Nerka ma kształt ziarna fasoli o dł. 11-12 cm, szer. 5-6 cm, grub. 3-4 cm, ciężarze 120-200 g; wnikają do niej tętnica nerkowa i nerwy, a opuszczają żyły nerkowe, naczynia limfatyczne i moczowód; nerka otoczona jest torebką włóknistą, którą otacza z zewn. torebka tłuszczowa. W miąższu nerki rozróżniamy 2 warstwy: korową (zewn.) i rdzenną (wewn.); kora składa się gł. z ciałek nerkowych i naczyń krwionośnych, rdzeń zbudowany jest z piramid nerkowych, zwróconych podstawą do kory. Czynność n. to: 1. usuwanie z moczem końcowych produktów przemiany materii: mocznika i kreatyniny (gł. produkty metabolizmu białek), kwasu moczowego (produkt przemiany kwasów nukleinowych), usuwanie substancji obcych dla ustroju; 2. działają też regulacyjnie: regulują ciśnienie osmotyczne i skład płynów ustrojowych; n. odgrywają dużą rolę w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej (dzięki zdolności do zakwaszania moczu i regeneracji buforu dwuwęglanowego) - wchłanianie zwrotne w nerkach zapobiega wydalaniu substancji niezbędnych dla ustroju, a przechodzących do przesączu kłębkowego (glukoza, aminokwasy, fosforany itd.), wreszcie są terenem działania niektórych hormonów, m.in. aldosteronu, wazopresyny, parathormonu, witaminy D i kalcytoniny; czynność wewnątrzwydzielnicza n. obejmuje wydzielanie enzymu reniny (który aktywuje amgiotensynę) i czynnika aktywującego - erytropoetyny. Choroby n.: kłębkowe zapalenie n., stwardnienie tętniczek nerkowych, odmiedniczkowe zapalenie n., kamica nerkowa, wodonercze, roponercze.
NERKI
Anatomia człowieka
WAŁECZKI MOCZOWE, KRWIOMOCZ, MOCZNICA, PĘCHERZ MOCZOWY, NYKTURIA, WYDALNICZE NARZĄDY, ROPONERCZE, CYNADRA, FURUNKULOZA, MOCZOWODY