koczowniczy lud turecki przybyły do Europy Wsch. zapewne z terenów dzisiejszego Dagestanu w końcu IV w. n.e. (w ślad za Hunami); zajmowali tereny pomiędzy Wołgą i Kaukazem, po 560 podporządkowani kaganatowi tur., po jego rozpadzie utworzyli w poł. VII w. samodzielne państwa, sięgające na zachodzie po dolny i środk. Dniepr; początkowo stol. Semender (płn. Kaukaz), następnie Itil nad Wołgą; ludność kaganatu tworzyła wieloetniczną mieszanką, wśród której Ch. stanowili mniejszość. W dobie rozkwitu kaganatu w VII-IX w. Ch. odgrywali w tej części Europy dużą rolę polit. i gosp., panującą religią był judaizm przyjęty w VIII w., a j. urzędowym był hebrajski. Ch. zapewne w VIII w. podporządkowali sobie niektóre plemiona wschodniosłowiańskie (Radymiczów, Wiatyczów, Siewierzan); po 960 rozbici przez Ruś, rozpłynęli się wśród nowej grupy tur. koczowników - Połowców.
- RADYMICZE, plemię wsch. Słowian...
- TURECKI KAGANAT, Tu-kiu
- WIATYCZE, plemię , wg legendy...