Claude Henri de, hrabia (1760-1825)
francuski filozof i myśliciel społeczny, utopijny socjalista; uczestnik wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych; 1789 zrzekł się tytułów arystokratycznych; jako spekulant dorobił się dużego majątku, który umożliwił mu dostatnie życie i prowadzenie salonu dyskusyjnego z udziałem wybitnych uczonych; aresztowany przez Komitet Ocalenia Publicznego przesiedział ok. roku w więzieniu luksemburskim; ok. 1805 S.-S. bankrutuje i żyje w nędzy wspomagany przez swojego dawnego służącego; pod koniec życia dzięki wsparciu uczniów jego sytuacja poprawia się. Naczelnym założeniem S.-S. jest teza, że społeczeństwo jest organizmem, którego wszystkie części przyczyniają się w różny sposób do działania całości; stan społeczeństwa zależny jest od tego, jakie idee w nim panują; różnym typom myślenia odpowiadają w dziejach różne rodzaje ustroju społecznego. Po epoce teologicznej i metafizycznej nadszedł czas epoki pozytywnej, w której zapanują idee naukowe. W systemie wiedzy S.-S. istotną rolę miała odgrywać nauka o społeczeństwie, którą określał jako "fizjologię społeczną" (a która jest poprzedniczką socjologii); uważał, że ludzie i klasy społ. poddane są prawom działającym z rygorystyczną koniecznością (prawo postępu), prawidłowości te można odkryć i wykorzystywać w praktyce - do przewidywania zjawisk społecznych i świadomego nimi kierowania. Taką koniecznością jest nadejście społeczeństwa industrialnego (przemysłowego), które zastąpi społeczeństwo feudalne i militarne oraz zlikwiduje zasadniczy antagonizm społ., jakim dla S.-S. jest sprzeczność interesów pomiędzy "pszczołami" (wytwórcami) a "trutniami" (konsumentami, którzy sami niczego nie wytwarzając pasożytują na cudzej pracy). Wytwórcy, czyli industrialiści-przemysłowcy (termin ten został stworzony przez S.-S.) to przedsiębiorcy, bankierzy i robotnicy, rolnicy, uczeni, artyści. Trutniami dla S.-S. byli przede wszystkim "legiści" i osoby nie inwestujące w przemyśle (industrii) swoich kapitałów. Przyszłe społeczeństwo miało być zorganizowanym na skalę państwową przez technokratów wielkim warsztatem produkcyjnym. Obecna u S.-S. tendencja do odgórnego organizowania społeczeństwa została przez Durkheima uznana za wyróżnik socjalizmu w ogóle. Gł. dzieła: Listy mieszkańca Genewy do swych współczesnych, Wprowadzenie do prac naukowych XIX wieku, Katechizm industrialistów, Nowe chrześcijaństwo.
THIERRY, POZYTYWIZM, LEROUX, SPOŁECZEŃSTWO PRZEMYSŁOWE, COMTE Auguste
- SAINT-SIMON, Louis de Rouvroy de,...
- Saint-Simon Louis de Rouvroy ks. de, (1675-1755)
- SAINT-SIMONIŚCI, uczniowie i kontynuatorzy...