Postać z Nienasycenia Stanisława Ignacego Witkiewicza.
Generalny kwatermistrz armii polskiej, przyjaciel ojca Genezypa Kapena i księcia Ticonderoga. Wysoki, dobrze zbudowany mężczyzna, wąsacz o ciemnych oczach. Dzieciństwo spędził w majątku hrabiów Chraposkrzeckich, posługując przy koniach. Wielki amator kobiet niedługo pozostał w małżeństwie z hrabianką, którą potajemnie uprowadził rodzicom. Jego kochanką jest Persy Zwierżontkowskaja. Karierę wojskową zrobił dzięki swej wrodzonej inteligencji i wykorzystaniu odpowiedniego momentu - w świecie pozbawionym wbitnych indywidualności, gdy wszystko ulega degradacji, jego silna osobowość zostaje zauważona.
Ma cechy przywódcy, jest zdecydowany, twardy i kocha swoich podkomendnych. Zbrojnie przeciwstawia się Syndykatowi Narodowego Zbawienia, przygotowuje się do odparcia chińskiej agresji. Zdaje sobie sprawę, że wysłannicy sekty Murti Binga rozprowadzają pigułki preparatu damawesk B2, powoduJącego całkowite pozbawienie ludzi samodzielności myślenia i zawładnięcie ich umysłami. Świadom tego, z niewyjaśnionych przyczyn, w przeddzień starcia z Chińczykami zażywa halucynogenny środek. Jego armia, podporządkowana woli przeciwników, odmawia wykonania rozkazów, więc Kocmołuchowicz zabija wszystkich żołnierzy. Mimo że składa broń i umożliwia Chińczykom bez walki zdobyć terytorium Polski, zostaje skaza- ny na śmierć i ścięty mieczem. W postaci Kocmołuchowicza krytycy dopatrują się rysów marszałka Piłsudskiego. Wiktor Grodecki w swoim filmie (2003 r.) rolę tę powierzył Cezaremu Pazurze.