Reklama

​Szahrijar i Szeherezada

Nierozłącznie związane ze sobą postacie z Księgi tysiąca i jednej nocy, bohaterowie Opowieści o królu Szachrijarze i jego bracie królu Szachzamanie oraz Zamknięcia opowieści o królu Szachrijarze, jego bracie królu Szachzamanie i o Szeherezadzie.

Szahrijar i Szeherezada są jednocześnie siłą sprawczą powstania baśni tysiąca i jednej nocy. To szok i depresja Szahrijara spowodowały jego szaleńczą zemstę na niewinnych młodych dziewczętach. Szeherezada natomiast, pragnąc przerwać tę niesprawiedliwość, zaczęła ratować życie swoje i innych oczarowując króla fantastycznymi opowieściami. Szahrijar i Szachzaman byli królami i braćmi z dynastii perskiej Sasanidów. Młodszy panował w Samarkandzie, odległej od królestwa Szachrijara. Po 20 latach rozłąki Szahrijar zatęsknił za bratem i zaprosił go do siebie. 

Reklama

Szachzaman wyruszył do brata, lecz po kilku godzinach wrócił nocą do pałacu po drogocenną perłę - prezent dla brata. Zastał żonę w objęciach czarnego niewolnika. Zabił ich oboje i wstrząśnięty udał się do brata, gdzie - smutny i nieszczęśliwy - wymówił się od udziału w rozrywkach (miały być nimi łowy) i pozostał w pałacu. Po odjeździe brata, Szachzaman ujrzał przez okno publiczną orgię niewolników i niewolnic w ogrodzie, której przewodziła piękna żona jego brata. Gdy Szachrijar wrócił z łowów, Szachzaman  powiadomił go o wszystkim i obaj bracia udali się w podróż, aby przemyśleć te sprawy. 

W drodze natknęli się na olbrzymiego dżinna, którego żona zmusiła ich szantażem  do  erotycznych  wyczynów i pochwaliła się im naszyjnikiem z 570 pierścieni - dowodami jej zdrad. Te wydarzenia doprowadziły Szachrijara do przekonania, że wszystkie kobiety są zdradliwe i perfidne. Wrócił do swego pałacu, kazał ściąć żonę i zabić jej niewolników i niewolnice. Następnie co wieczór żenił się z inną dziewicą, spędzał z nią noc i kazał zabijać rankiem. Trwało to trzy lata. Poddani z córkami masowo uciekali z kraju. Wtedy  mądra i odważna córka wezyra, Szeherezada, podjęła dramatyczną decyzję, mówiąc do ojca wezyra: Ojcze, wydaj mnie za króla. Chcę się stać wybawieniem dla dziewic muzułmańskich   i   ocalić   je   przed nim. Odtąd co noc Szeherezada czarowała króla piękną i ciekawą opowieścią, prze- rywaną rano w najciekawszym momencie i król odraczał wyrok śmierci z nocy na noc.  

Każdej   nocy na nowo  walczyła o swoje życie, jednocześnie wprowadzając króla w świat baśni i fantazji, a także w życie zwykłych ludzi. Po trzech latach, w czasie których urodziła   Szachrijarowi trzech synów, kazała przyprowadzić dzieci i poprosiła go o wybawienie od śmierci przez litość dla nich. Wtedy Szachrijar rozpłakał się, objął dzieci i oznajmił Szeherezadzie, że ułaskawił ją już dawno, gdyż przekonał się, że jest prawa, szlachetna i pobożna. Obdarował wezyra i wszystkich mieszkańców stolicy. W tym radosnym zakończeniu nie wspomina się o tysiącu pomordowanych dziewcząt. Szachrijar i Szeherezada powracają w XX wieku jako bohaterowie współczesnej arabskiej literatury. 

M.in. Szachrijar - zabójca niewinnych  dziewcząt  - jest bohaterem dramatu Szeherezada (1934) egipskiego pisarza Taufika al-Hakima. Szachrijar jest tu człowiekiem bez serca, pozbawionym ludzkich uczuć, pragnie jedynie pojąć i poznać naturę Szeherezady, tajemnicę jej niezwykłej mądrości. Nie chcę odczuwać, chcę wiedzieć! - woła w rozmowie z żoną. Szeherezada chce przywrócić mu naturalną ludzką zdolność odczuwania gniewu, miłości czy zazdrości. W Polsce dramat ten był wielokrotnie nadawany w Teatrze Polskiego Radia (Szachrijara grał Czesław Wołłejko, Szeherezadę - Nina Andrycz, wezyra Kamara - Ignacy Gogolewski).

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama