Reklama

MOST

Reklama

budowla służąca do przeprowadzenia trasy komunikacyjnej nad przeszkodą wodną (rzeką, kanałem, jeziorem); składa się z pomostu oraz podtrzymujących go podpór; wyróżnia się m.in. M. BELKOWE lub płytowe, wsparte na filarach; M. ŁUKOWE, wsparte na łukach konstrukcyjnych lub łukowych sklepieniach; M. WISZĄCE o konstrukcji zawieszonej na linach zamocowanych do wysokich masztów, wież, pylonów oraz M. WSPORNIKOWE; rozróżnia się też mosty ruchome (prosty zwodzony, obrotowy i podnoszony), m. tymczasowe (montowane z elementów prefabrykowanych, pontonowe); odmianą m. są estakady i wiadukty. Pierwszymi w historii m. były kładki i prymitywne m. linowe; następnie wymyślono m. tratwowe i pontonowe (np. m. pontonowy zbudowany w VI w. p.n.e. przez Bosfor na rozkaz króla perskiego Dariusza I; b. wysoki poziom konstrukcyjny osiągnęły m. (i akwedukty) rzymskie (najstarszy zachowany m. rzymski znajduje się w Martorell w Hiszpanii, powstał ok. 219 p.n.e.); w średniowieczu m. miały charakter warowny, częste były m. zwodzone (przy bramach miejskich, wjazdach do zamków, twierdz); renesans odwrócił nieco rolę m., miały już nie tyle bronić, ile łączyć ludzi, stąd na m. budowano sklepy i kramy, domy, bawiono się; ukoronowaniem tej tendencji jest zamek-most w Chénonceaux w dolinie Loary we Francji. Materiałem konstrukcyjnym do budowy m. do XVIII w. był kamień, drewno, cegła; rewolucja przemysłowa przyniosła żeliwo i stal; pierwsze żeliwne m. łukowe zbudowano w Anglii (1776-79 w Coalbrookdale); pierwszy m. wiszący powstał 1801 w Pensylwanii, USA (J. Finley); pierwszy żelbetowy m. łukowy powstał wg patentu J. Moniera we Francji (1875). Do najwybitniejszych wczesnych m. o konstrukcji żelbetowej należą dzieła Freyssineta, Hennebique'a i Maillarta (pocz. XX w.). W Polsce w dziedzinie budowy m. wyróżnili się S. Kierbedź (m.in. 1859-64 wybudował w Warszawie pierwszy stalowy most kratownicowy na stałych podporach, nazwany jego imieniem) i S.W. Bryła (1927 zaprojektował pierwszy w świecie most o konstrukcji stalowej spawanej - na rz. Słudwi pod Łowiczem). M. POWIETRZNY - zorganizowany drogą samolotową przerzut towarów i osób na terytorium z jakichś przyczyn (klęski żywiołowe, działania wojenne) odcięte od komunikacji lądowej czy wodnej; M. DENTYSTYCZNY - stała proteza stosowana przy niewielkich ubytkach uzębienia, zamocowana na zdrowych zębach, wykonana z metali szlachetnych, ob. z tworzyw akrylopochodnych.

Powiązane hasła:

KALMARSKA CIEŚNINA, INŻYNIERIA, KIERBEDŹ, BALUSTRADA, KAPELLBRÜCKE, PONTON, JUMPING, KARS, DŹWIGAR

Podobne hasła:

  • most, budowa mostu zwodzonego,...
  • MOST, Jeśli przyśni ci się...
  • most, „ocena niedostateczna;...

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama