dźwig
wyciąg o prowadnicach pionowych, niekiedy pochyłych, służący do transportu osób lub ładunków; w charakterze nośni stosuje się kabiny, platformy, klatki, wózki i skrzynie; przemieszczają się one wzdłuż prowadnic i zawieszone są na linach nośnych ciągniętych lub opuszczanych przez wciągarki; nośnię przed swobodnym spadkiem i nadmierną prędkością ruchu zabezpiecza się za pomocą chwytników; wynaleziona przez Elishę Otisa (1811-61) i zademonstrowana po raz pierwszy podczas wystawy światowej 1854; sam pomysł "transportu pionowego" sięgał Archimedesa (287-212 p.n.e.), który wynalazł urządzenie dźwigowe z użyciem lin i bloków (wykorzystywano je m.in. w rzymskim Koloseum do transportu lwów i gladiatorów); w średniowieczu rolę siły napędowej dźwigów pełniły osły; 1743 "latające krzesło" zainstalował Ludwik XV do połączenia swego apartamentu w Wersalu z pokojem kochanki; istotą pomysłu Otisa był samoczynny hamulec bezpieczeństwa; już 1889 zainstalowano windy Otisa w wieży Eiffla, następnie w nowojorskich drapaczach chmur: Woolworth Building (1913) i Empire State Building (1931); najdroższa w. firmy Otis (najw. do dziś producenta wind i ruchomych schodów w świecie) kosztowała 8 mln dol. i zainstalowana jest w Dinsneylandzie (gdzie wykonuje serię symulowanych "zerwań"); coraz częściej używa się w. o napędzie hydraulicznym.