W 1794 roku zmarł w więzieniu po zażyciu trucizny Antoine Nicolas Condorcet (1743-94). Ten potomek zamożnej rodziny szlacheckiej, publicysta, filozof i polityk, członek Akademii Francuskiej, aktywnie zaangażował się w rewolucyjną działalność.
Republikańskie idee łączył jednak z liberalizmem, toteż popadł w konflikt z lewicowymi radykałami. Ostatnie miesiące życia spędził w ukryciu u przyjaciół i w tych niesprzyjających warunkach stworzył swe największe dzieło Szkic postępu ducha ludzkiego poprzez dzieje (wydane w r. 1822).
Szkic, ponieważ jest to tylko projekt planowanej historiozoficznej całości, pozbawiony szczegółowych uzasadnień, co wszakże uwypukla kluczowe założenie, wyrażone w tytule rozprawy. Historię ludzkości do rewolucji podzielił Condorcet na dziewięć epok i wykazał, że jej naczelnym prawem jest nieustanny postęp, powodowany indywidualnym i społecznym doskonaleniem się człowieka.
Za najbardziej istotne czynniki tego doskonalenia uznał naukę i stopniowe upowszechnianie się oświaty. Na tej podstawie zarysował wizję przyszłej, dziesiątej epoki, która - bogata doświadczeniem przeszłości - otworzy przed ludźmi nieograniczone perspektywy: zatriumfuje w niej rozum, wolność i sprawiedliwość, nowe wynalazki pomnożą dobrobyt, a wszystko to zagwarantuje szczęście jednostek i ogółu.
Filozofia postępu Condorceta wyrastała w swych zasadniczych tendencjach z atmosfery intelektualnej oświecenia, z jego postulatów i oczekiwań.
W tym przypadku skrótowość wywodu nadała im - czasem za cenę nieuniknionych uproszczeń - jasny i dobitny wyraz, stąd też Szkic uznany być może za podsumowanie dążeń wieku. Podsumowanie, które kontekst historyczny uzupełnił jednak o wielce tragiczny wymiar. Ta optymistyczna opowieść o postępie rodziła się przecież w ponurym cieniu gilotyny, uruchamianej w imię tego samego ideału lepszej przyszłości.