Urodzony w 384 roku Arystoteles z macedońskiej Stagiry był największym uczniem Platona, którego wykładów słuchał przez około 20 lat, między 367 a 347 p.n.e. Po śmierci mistrza, od nauk którego dzieliło go coraz więcej, i przejęciu Akademii przez Speuzyppa, niespełna 40-letni filozof opuścił Ateny i udał się do Assos, Mityleny, a następnie, ok. 343 r. p.n.e., na dwór macedoński w Pelli, gdzie powierzono mu wychowanie syna króla Filipa, Aleksandra. Z wychowankiem utrzymywał kontakty bardzo długo, acz odmówił udania się za nim na Wschód, wysyłając w zamian swojego krewniaka, też filozofa, Kallistenesa. Nie była to najszczęśliwsza decyzja: Aleksander, rozwścieczony napomnieniami Kallistenesa i jego odmową okazywania wschodniej czołobitności, posłał go na śmierć w 327 p.n.e. Sam Arystoteles, kiedy już nie był potrzebny królowi, powrócił do Aten (ok. 335/334 p.n.e.), gdzie założył własną szkołę filozoficzną w Lykeion (stąd liceum). Fala antymacedońskich nastrojów po śmierci Aleksandra zmusiła go do opuszczenia miasta, ale nie na długo – w 322 p.n.e. sam pożegnał się z życiem.
Dzieła Arystotelesa, mimo swojej obszerności, pozostawały na dobrą sprawę nieznane w starożytności – inaczej miała się oczywiście sprawa z poglądami filozofa, wciąż na nowo dyskutowanymi przez założoną przezeń szkołę perypatetyków. Same pisma, przechowywane w piwnicy należącego niegdyś do jednego z uczniów Arystotelesa domu, odnaleziono dopiero w pierwszym stuleciu naszej ery. Stan ich zachowania, a przede wszystkim kompozycja samych pism, nierzadko stanowiących po prostu zbiory notatek, nastręcza do dziś ogromnych problemów badaczom filozofii starożytnej, którzy nie mogą dojść do porozumienia zarówno w kwestiach interpretacyjnych, jak i odnośnie do datowania kolejnych traktatów.
Historia literatury najwięcej wagi przywiązuje do teoretycznoliterackich i etycznych pism filozofa. Do tych pierwszych zaliczyć trzeba przede wszystkim Poetykę i Retorykę, dwa traktaty o ogromnym znaczeniu dla rozwoju literatury europejskiej. Poetyka, z której do naszych czasów dotrwała jedynie pierwsza z dwu ksiąg (czytelnicy Imienia róży Umberto Eco przypominają sobie zapewne, że to właśnie zaginiona druga księga Poetyki wzbudza tak wielki zamęt w benedyktyńskim klasztorze), poświęcona jest definicji i naturze tragedii. Zadaniem tej ostatniej jest zdaniem Arystotelesa oczyszczenie (katharsis) duszy ludzkiej poprzez wzbudzenie w niej uczuć lęku i litości (eleos kai fobos), do czego służy przedstawienie akcji poważnej, bohaterów szlachetnych, i nie do końca świadomie popełnionego przez nich błędu, który musi sprowadzić na nich nieszczęście. Za tragedie idealne uznał filozof Króla Edypa Sofoklesa i Ifigenię w Taurydzie Eurypidesa.
Pamiętać jednak trzeba, że ma Poetyka charakter normatywny (uznaje pewne rozwiązania za wskazane), nie zaś opisowy – z niedostrzegania tego faktu płynie między innymi założenie, że wszystkie tragedie antyczne stosują się do sformułowanej przez Arystotelesa zasady trzech jedności, wedle której w utworze tego gatunku winna panować jedność miejsca, akcji i czasu. Charakterystyczne też, że ani słowa autor nie poświęca w Poetyce roli chóru w tragedii! Z kolei Retoryka stanowi opis sztuki wymowy, przy czym trzeba pamiętać, że filozof zajmuje tu również stanowisko w toczącym się pomiędzy zwolennikami Platona i Isokratesa sporze o naturę retoryki (platońskie potępienie czy isokratejska identyfikacja z filozofią): jest to, jak zwykle u tego myśliciela, stanowisko wyważone, jako że przyznając retoryce prawo bytu, jednocześnie odróżnia ją Arystoteles starannie od dialektyki. Sklasyfikowawszy (to charakterystyczna cecha dzieł tego filozofa) kolejne rodzaje wymowy w księdze I, omawia on rodzaje emocji, jakie wykorzystuje mówca (księga II) i wreszcie przechodzi do najczęstszych linii argumentacji (topoi) w księdze III.
Pisma etyczne i polityczne filozofa obejmują Etykę Nikomachejską (spisaną dla syna, Nikomachosa), Etykę Eudemejską, Etykę Wielką, Politykę i Ustrój polityczny Aten. W pierwszym z nich rozważa Arystoteles, co należy rozumieć pod pojęciem szczęścia, oraz wyjaśnia swoje stanowisko w kwestii nauczalności cnoty, pojmowanej jako złoty środek pomiędzy dwiema skrajnościami (np. odwaga to dla filozofa coś pośredniego między tchórzostwem a nieopanowanym zuchwalstwem). Księga VII Etyki Nikomachejskiej zapisała się w historii prawa z racji wyłożonej tam koncepcji sprawiedliwości, w księgach natomiast VIII i IX dyskutuje się o zjawisku przyjaźni. Z kolei, podczas kiedy Ustrój polityczny Aten zawiera szczegółowy opis istniejących instytucji, w Polityce zainteresowanie Arystotelesa koncentruje się na kwestii funkcjonowania ustrojów, ich przemian i ustroju idealnego.
Oczywiście, wymienione tu pisma nie wyczerpują listy: zajmował się Arystoteles logiką i dialektyką (Logika, Kategorie, Hermeneutyka, Analityki pierwsze i drugie etc.), fizyką (Fizyka, Meteorologika, O niebie), zoologią (Zoologia, O poruszaniu się zwierząt, O powstawaniu i ginięciu) i wreszcie nauką o bycie, metafizyką (Metafizyka, O duszy). Same te tytuły wystarczą, by uświadomić czytelnikowi rozrzut naukowych zainteresowań Stagiryty, a przecież nie wymieniono tu pism drobnych, jak choćby traktat O marzeniach sennych