Z początkiem w. XVII, gdy we Włoszech, Hiszpanii, Francji czy Anglii barok stawał się dominującym stylem, w krajach niemieckich podejmowano dopiero próbę reformowania poezji. Opóźnienie we wprowadzeniu nowej estetyki wiązało się oczywiście ze skutkami wojny trzydziestoletniej, głównie zaś prześladowań religijnych. Barok w literaturze niemieckiej inicjują pisarze śląscy. Najwybitniejszym z nich był Martin Opitz (1597-1639), autor łacińskiej książki zatytułowanej Aristarchus sive de contemptu linguae Teutonice (Arystarch, czyli o pogardzaniu językiem niemieckim, 1617). W dziele wypowiedział się przeciw stosowaniu języków starożytnych, propagując jednocześnie swój język narodowy. Temu samemu celowi poświęcona była jego poetyka Buch von der deutschen Poeterey (Księga o poezji niemieckiej, 1624), w której zaproponował zastosowanie najróżnorodniejszych wzorów metrycznych dla uprawiania poezji w języku niemieckim. Jednocześnie z opracowaniami teoretycznymi Opitz tworzył szereg dzieł poetyckich: sielanki, panegiryki, pieśni, ody, sonety.
Śladem Opitza podążył wybitny poeta z Głogowa Andreas Gryphius (1616-64). Uprawiał zarówno poezję (sonety, pieśni, epigramaty, ody, panegiryki), jak i dramat. Na uwagę zasługuje komedia Peter Squentz (1658), nawiązująca do Owidiuszowych Metamorfoz, w której poeta wyzyskał zdobycze włoskiego manieryzmu. Sławę jednak miała przynieść Gryphiusowi dylogia komediowa o tematyce miłosnej: Zakochany upiór i Ukochana polna różyczka (Verliebtes Gespenst und Die Geliebte Dornrose, 1660).
Włoski marinizm odcisnął szczególne piętno na dorobku lirycznym Christiana Hofmanna von Hofmannswaldau (1617-79). W bogatej, dworskiej poezji dominuje tematyka okolicznościowa oraz miłosna. Wirtuozeria formalna, błyskotliwość metaforyki i konceptów zdecydowała o znaczącym miejscu tego poety pośród barokowych twórców niemieckich.
Osobny rozdział w literaturze niemieckiego baroku stanowi z pewnością oratorstwo, kaznodziejstwo i pieśń religijna. Wiek XVII przynosi tysiące tekstów tego rodzaju, dziś już zapomnianych, ale wtedy wskazujących na odnowę religijną Niemców oraz teologiczną polemikę między protestantami a katolikami. W nurcie tym mieści się dorobek takich pisarzy, jak: Friedrich von Spee (1591-1635), Paul Gerhardt (1607-76), Jakob Böhme (1575-1624), Angelus Silesius (właśc. Johannes Scheffler, 1624-77). Rozwijający się na Śląsku mistycyzm wydał też Quirinusa Kuhlmanna (1651-89), autora manierystycznego Psałterza chłodzącego (Kühlpsalter, 1684-86). Poeta wędrował po krajach Europy, głosząc idee państwa bożego i nowego mesjasza, którego miał spłodzić osobiście. Przekonania Kuhlmanna spowodowały uwięzienie go w Moskwie i spalenie na stosie.
Dramat niemiecki rozwija się w cieniu tradycji włoskiej, hiszpańskiej, francuskiej oraz angielskiej. Już w końcu w. XVI do Niemiec przybywają z zachodu (głównie Anglii) zawodowi aktorzy i odgrywają widowiska dramatyczne oparte na „wyższych” wzorach dworskich. Jednocześnie wraz z ekspansją szkolnictwa jezuickiego rozwija się w katolickiej części Rzeszy dramat szkolny o treściach religijnych związanych rokiem liturgicznym. Wybitni dramatopisarze jezuiccy to Jacob Bidermann (1578-1639), Jacob Masen (1606-81), Nicolaus Avancinus (1612-86). Dramat świecki, poza wspomnianym Gryphiusem, uprawiał również Daniel Casper von Lohenstein (1635-83), autor sztuk o tematyce antycznej oraz orientalnej. Dramaturg napisał również gigantyczne (ponad trzy tysiące stron) dzieło prozą Arminius (1689), w którym apoteozował swą ojczyznę, Germanię.
Wśród niemieckiej prozy barokowej na szczególną uwagę zasługują Pisma Symplicjańskie (Simplicianischen Schriften, 1668) autorstwa Hansa Jacoba Christoffela von Grimmelshausen (ok. 1621-76). Jest to powieść szelmowska (łotrzykow-ska, pikarejska) prezentująca egzystencję marginesu społecznego. Autor wykorzystał w niej własne doświadczenia życiowe, gdyż przyszło mu, jako nastolatkowi, egzystować wśród zdemoralizowanych żołnierzy w dobie wojny trzydziestoletniej. Okrucieństwo świata, obłuda człowieka, marność egzystencji, a przy tym rubaszność, niewyszukany humor i bohater z nizin zdecydowały o popularności tekstu nawet poza granicami kraju. W przyszłości do tekstu miał nawiązać Bertolt Brecht w dramacie Matka Courage. Poza tematyką religijną i obyczajowo-społeczną prozaicy niemieckiego baroku sięgali do spraw politycznych (np. Christian Weise) i życia dworskiego (Anton Ulrich von Braunschweig-Wolfenbüttel). Na terenach Niderlandów, podzielonych u schyłku XVI w. na dwa kraje (protestancka Holandia i podległa Hiszpanom Flandria) rozwinęło się przede wszystkim barokowe malarstwo: Peter Paul Rubens, Anton van Dyck, Frans Snyders, Rembrandt van Rijn, Frans Hals, Jan van der Heyden. W jego cieniu znalazła się literatura. Do wybitniejszych twórców zalicza się Joost van den Vondel (1587-1679). Podobnie jak inni pisarze holenderscy podejmował przede wszystkim tematykę historyczną i religijną. Zdecydowały o tym głównie wojny religijne oraz uzyskana dopiero co niepodległość Holandii. W bogatej treściowo i rodzajowo twórczości na uwagę zasługują bardzo osobiste barokowe wiersze o śmierci najbliższych poety oraz satyry polityczne. Z kolei w dramatach czerpał inspirację ze Starego Testamentu, np. Jeftes (1659), Adam in Billingschap (Adam na wygnaniu, 1664).
Również w krajach skandynawskich przeważa twórczość o charakterze narodowym i religijnym. W Norwegii tworzy jedyny wybitny poeta tych czasów Petter Dass (1647-1707), autor poematu opisowego Trąba Północy (Nordlands Trompet, 1678-1700), apoteozującego krainę Północy i jej przeciętnych mieszkańców. Na XVII stulecie przypada okres mocarstwowości Szwecji. Czasy te określa się mianem „odrodzenia”, co wiąże się nie tyle z nawiązaniem do tradycji włoskiej, ile restauracją życia kulturalnego w tym państwie. Postacią wybitną literatury szwedzkiej był Georg Stiernhielm (1598-1672), autor słownika szwedzkiego, widowisk baletowych, poematu dydaktycznego Herkules (1648) i zbioru praw krajowych. Jego rolę w tworzeniu szwedzkiego języka literackiego przyrównuje się do roli Jana Kochanowskiego w polskim piśmiennictwie. Olof Rudbeck (1630-1702), przedstawiciel późniejszego pokolenia, zasłynął dzięki badaniom nad przeszłością Skandynawii. Podsumowaniem jego działalności stało się kilkutomowe dzieło łacińskie o Atlantydzie, gdzie łączył wątki fantastyczne z rzetelną wiedzą na temat skandynawskich przodków. Literatura Danii w XVII w. również podejmuje wątki historii Skandynawów, co widać np. w pracach naukowych Ole Worma (1588-1654). W literaturze pięknej dominuje problematyka społeczna (Eske Brock, 1560-1625), Johan Monrad (ok. 1638-1709), religijna (Anders Christensen Arrebo, 1587-1637, Thomas Hansen Kingo, 1634- 1703) i obyczajowa (Leonore Christine Ulfeldt, 1621-98, Mogens Skeel, 1650-94).