Reklama

Bolesław Leśmian

Prawdziwe nazwisko tego twórcy brzmi Lesman. Pochodził z rodziny zasymilowanej inteligencji żydowskiej. Jego wujem był zapomniany dziś poeta Antoni Lange, stryjecznym bratem zaś - Jan Brzechwa. Bolesław Leśmian to jedna z największych indywidualności poetyckich w literaturze polskiej.

Jego twórczość przypadła w przeważającej swej większości na lata międzywojenne. W okresie Młodej Polski ukazał się tylko jeden zbiór wierszy tego poety - Sad rozstajny  (1912). Ogromny wpływ na Leśmiana wywarła filozofia Henri Bergsona (1859-1941). Ten francuski myśliciel i laureat literackiej Nagrody Nobla głosił, że poznanie oparte na rozumie deformuje obraz rzeczywistości. Przeciwstawiał się racjonalizmowi, uznając za najlepsze narzędzia poznawcze intuicję i instynkt. Wprowadził też pojęcie pędu życiowego (élan vital), z którym wiążą się fascynacja naturą oraz witalizm (tzn. kult życia w jego biologicznym wymiarze). 

Reklama

Według niektórych badaczy twórca Sadu rozstajnego w pewnym momencie wykroczył jednak poza filozofię  Bergsona,  kierując się ku egzystencjalizmowi. Kluczowym słowem w pierwszym tomie Leśmiana jest "sen". Marzenie senne otwiera człowiekowi nową drogę poznania, stanowi granicę bytu i niebytu, życia i śmierci, zanegowanie myślenia scjentystycznego. Negacja ta umożliwia częściowe zjednoczenie z naturą. Całkowita integracja człowieka z naturą jest bowiem niemożliwa (z przyczyn czysto zewnętrznych) i niebezpieczna, gdyż grozi zagubieniem, utratą własnej indywidualności. Bolesław Leśmian był wielkim nowatorem w zakresie języka poetyckiego oraz rytmiki wiersza. Koncepcje te wynikały z inspiracji myślą Bergsona. 

Interesująco pisze o tych sprawach Piotr Łopuszańki, autor pierwszej biografii poety: Leśmian głosił, że poezja dociera do nie- znanych  sfer  bytu,  do  samej rzeczywistości, pozbawionej zasłon intelektu ludzkiego. Dzięki rytmowi poezja może dostosować się do rytmu natury. Rytm wiersza oddaje praw- dziwy rytm istnienia, z tego względu poezja musi być rytmiczna. Leśmian podkreślał znaczenie elementów formalnych wiersza: rytmu, rymu, metafory. To one docierają do wiecznie zmiennej (przenikniętej wichrem życiowym) rzeczywistości. Poeta musi także dbać o dobór słów. Słowa, pojęcia fałszują obraz rzeczywistości i utrudniają dotarcie do niej. Konieczne jest słowotwórstwo, tworzenie metafor - odkrywczych, pokazujących nieznane związki między rzeczami, ważne jest odświeżanie języka przez stosowanie neologizmów lub archaizmów. Poeta jako jednostka wybitna nie powinien używać słów pospolitych, banalnych, powinien kreować swój oryginalny język, który im dalszy będzie od banalnej codziennej prozy, tym lepiej. "Aby dotrzeć do tego, co jest jeszcze żywe, trzeba się przedrzeć przez całe złoża i pogorzelisko doszczętnie zużytych a osaczających nas zewsząd frazesów" W swojej poezji poruszał Leśmian problem dziwności ludzkiego bytu. Tworzył wizyjne światy, w których łączył elementy fantastyczne i groteskowe z realistyczną obserwacją szczegółu. Przejawiał ogromne zainteresowanie ludowością, mitem, baśnią. W 1913 r. opublikował dwie poetycko przetworzone baśnie orientalne: Klechdy sezamowe Przygody Sindbada Żeglarza.   

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama