Reklama

Buffon i Chamfort - literatura francuskiego oświecenia

Kończąc przegląd oświeceniowej prozy francuskiej nie sposób pominąć dwu jeszcze nazwisk, Buffona i Chamforta, których twórczość nie mieści się we wcześniej omawianych nurtach czy gatunkach.

Georges Louis Leclerc du Buffon (1707-88) był przyrodnikiem, autorem monumentalnej, 36-tomowej Histoire naturelle (Historia naturalna), wydawanej stopniowo przez 40 lat (od 1749). Jest to stricte dzieło naukowe, dające opis ziemi od jej budowy geologicznej  poprzez  szatę roślinną po faunę i nie stroniące od stawiania ważkich (wówczas, bo dziś uznawanych za błędne) teorii przyrodniczych. Przy tym jest to dzieło broniące  się  do dziś niezrównanymi zaletami stylu (polska romanistka, Anna Nikliborcowa, uważa Buffona za największego francuskiego stylistę XVIII w.) i stąd posiadające trwałe miejsce w historii literatury  francuskiej.

Reklama

Z  kolei  Nicolas  Sébastien  Chamfort (1741-94) zdobył za życia sławę utworami dość miernymi (między innymi dwoma komediami i tragedią oraz pochwałą Moliera). Po śmierci zapomniano mu je, żyje zaś w pamięci czytelników jako autor zbioru Pensées, maximes et anecdotes (Maksymy, myśli i anegdoty, 1795). Były to notatki gromadzone do pracy poświęconej dziejom cywilizacji, wydane przez przyjaciół, gdyż ich autor kilka miesięcy wcześniej zmarł po kilku dniach męczarni od ran zadanych sobie samemu podczas próby samobójstwa (obawiał się uwięzienia).

Chamfort był dzieckiem nieślubnym, ponadto cierpiał na nieuleczalną chorobę - wszystko to wykształciło w nim specyficzny sposób oglądu świata i ludzi, pełen goryczy i złośliwości, choć zarazem niezwykle przenikliwy. Chamfort jest moralistą, z tej perspektywy ocenia społeczeństwo i zachowania bliźnich. Jego lakoniczne powiedzenia stały się z czasem wręcz przysłowiowe.

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama