Czasy Karola IV, w których pojawiły się pierwsze sygnały kultury renesansowej w Czechach, należą jeszcze do średniowiecza. Ożywienie humanistyczne dokonało się dopiero pod panowaniem jagiellońskim, u schyłku XV w. Jak prawie wszędzie, ujawniają się najpierw pisarze nowołacińscy, pośród których wybija się Bohuslav Hasištejnský (1460-1510), wykształcony we Włoszech autor pism prozą i wierszem, epigramatów, elegii, utworów okolicznościowych i satyrycznych.
Po czesku w duchu renesansowym pisał w tym czasie Hynek (1452-92), syn króla Jerzego z Podiebradów, autor zmysłowego wiersza Majowy sen i tłumacz kilku nowel Dekameronu. Ważnym zjawiskiem literatury głównie mieszczańskiej jest działalność tzw. humanistów narodowych, wykorzystujących znajomość kultury łacińskiej do doskonalenia czeszczyzny. Często byli umiarkowanymi husytami.
Wyróżnia się tu postać niezamożnego szlachcica, Rˇehoˇr a Hrubego z Jeleni (1460-1514), tłumacza Pochwały głupoty Erazma (Chvála bláznovstvi, 1511), Petrarki i Lorenza Valli, autora płomiennego Upomnienia Prażan (1513). Na uwagę zasługuje też Mikulaš Konácˇ (1480-1546), tłumacz utworów Petrarki, kroniki Eneasza Sylwiusza Piccolominiego Historia Bohemica i dialogów Lukiana, autor satyrycznej alegorii Księga o lamentowaniu i narzekaniu Sprawiedliwości, królowej i pani wszystkich cnót (1547).
Obficie rozwijała się proza, zarówno historiograficzna (Václav Hájek), jak i dotycząca innych dziedzin wiedzy. Nie sposób pominąć tu Jana Blahoslava (1523-71), działacza Reformacji, wybitnego humanisty, autora pism muzykologicznych, teoretycznoliterackich, opracowania gramatyki czeskiej, kancjonału pieśni religijnych oraz charakteryzującego się wspaniałą szatą stylistyczną tłumaczenia Nowego Testamentu, które stało się potem częścią zbiorowego przekładu Pisma Świętego (dzieło jednoty brackiej), słynnej Biblii kralickiej, która stała się kanonem czeskiego języka literackiego.
Ponadto rozwój literatury czeskiej w dobie renesansu charakteryzuje się obfitością polemik religijnych i tłumaczeń obiegowej prozy fabularnej (specyficznie czeskim typem bohatera stał się tu dowcipny plebejusz, jakby pierwowzór Szwejka) oraz rozwój dramatu szkolnego.