Marcus Valerius Martialis (38/41-ok. 104 n.e.) przybył do Rzymu w 64 roku. Wspierany przez wpływową rodzinę Seneki, szybko znalazł się w kręgach senatorskiej opozycji – wykrycie spisku Pizona w 65 n.e. położyło jednak kres tym wspaniałym koneksjom. Publikacja zbioru epigramów sławiących świeżo wzniesiony amfiteatr Flawiuszy (dzisiejsze Koloseum) zyskała poecie życzliwość cesarza Tytusa: pociągnęło to za sobą niejaką poprawę sytuacji finansowej Marcjalisa, a także jego awans do stanu ekwitów. Niezależnie jednak od publikowanych dzieł i zawieranych znajomości (w tym z przyszłym cesarzem Nerwą, Syliuszem Italikiem, Pliniuszem Młodszym, Juwenalisem i Kwintylianem), finanse zawsze stanowiły dla poety powód do niepokoju– wreszcie w 98 roku powrócił do miejsca swoich urodzin, hiszpańskiej miejscowości Bilbilis (jego podróż sfinansował zamożny z domu Pliniusz), gdzie w kilka lat później zmarł.
Epigramy Marcjalisa składają się na 12 ksiąg, do których dodać należy opublikowany w 80 roku Liber de spectaculis (Księgę widowisk) oraz oznaczone numerami XIII i XIV Xenia i Apophoreta (Podarunki dla gości i Podarunki przy uczcie). Cechuje je ogromna różnorodność tak metryczna, jak i tematyczna: spotykamy tu utwory dedykacyjne (dla Domicjana), satyryczne, erotyki, jak i utwory krytycznoliterackie. Cięty humor Marcjalisa wyszydza najróżniejsze wady ludzkie: od rozpusty, przez rozrzutność, do literackich pretensji – jednocześnie jednak jego epigramy pozostają niezwykle bliskie codziennemu życiu z jego wszystkimi uciążliwościami (dość wspomnieć żartobliwe wiersze kierowane do niektórych wierzycieli).