Urodzony ok. 485 roku p.n.e. Herodot z Halikarnasu to autor najstarszej historii powszechnej. Wiedziony pragnieniem zachowania w pamięci potomnych świetnych czynów tak Greków, jak i barbarzyńców przedstawił w 9 księgach swoich Dziejów historię podbojów Cyrusa i wojen perskich (do bitwy pod Platejami i jej następstw). Wykazywał przy tym niezwykły zmysł krytyczny (stąd bywa oskarżany o „kupiecką” mentalność): kategorycznie odrzucił jako fałszywe opowieści o wojnie trojańskiej (w jego wersji nie była ona niczym innym, jak przedsięwziętą przez Greków wyprawą łupieżczą) oraz o ekspedycji Argonautów. Wizja wojen perskich jako walki wszystkich Greków przeciw barbarzyńcom, stawia autora w szeregu zwolenników idei panhelleńskiej, a tak krytykowana przez Plutarcha sympatia do Aten nie przeszkadza Herodotowi w ciągłym posługiwaniu się terminem Hellenes (Grecy).
Na uwagę zasługuje historiozoficzna koncepcja Herodota: dzieje Persji czy jakiegokolwiek innego narodu mają dla niego wymiar na wskroś moralny. Stąd też w księdze drugiej, gdzie mowa o wyprawie Kambizesa do Egiptu, łatwo dostrzec elementy znane z ajschylejskiej tragedii: pycha staje się tu powodem upadku, utrata boskiej przychylności jest następstwem wykroczeń natury etycznej (ich przykładem jest choćby zamordowanie czczonego w Egipcie byka Apisa). Przykładem podobnej pychy jest wyprawa najpierw Dariusza, potem zaś Kserksesa przeciwko Grecji właściwej – zawarta w księdze pierwszej opowieść o wielkości i upadku króla Lidii, Krezusa, zapowiada klęskę Persji w wyprawie przeciw Grekom.
W Herodotowych Dziejach zwracają ponadto uwagę liczne opisy etnograficzne i geograficzne (jak choćby o królestwie Etiopów w księdze III) oraz niektóre sztucznie wprowadzone do narracji dygresje natury politycznej (poprzedzająca dojście Dariusza do władzy dyskusja o najlepszym ustroju).