Reklama

Jarosław Iwaszkiewicz

20 II 1894 - 2 III 1980 - pochodził z Kalnik (Ukraina). Jako poeta debiutował ok. 1915 roku w Kijowie, był także wówczas związany się także z teatrem Studyo S. Wysockiej (jako kierownik literacki). W roku 1918 przeniósł się do Warszawy, gdzie zbliżył się do kręgu pisma "Pro arte et studio" i kabaretu "Pikador", stanowiącego zalążek grupy "Skamander".

W tym też okresie zaczyna się istotna dla biografii Iwaszkiewicza przyjaźń z Karolem Szymanowskim (jej owocem było m.in. jeszcze w 1918 r. libretto do opery Król Roger). Utrzymuje się z pracy redakcyjnej w "Kurierze Polskim", potem jest sekretarzem marszałka sejmu M. Rataja (1923-25), urzędnikiem w departamencie propagandy MSZ (1927-32) oraz na placówkach dyplomatycznych RP w Kopenhadze  i   Brukseli   (1932-36).   Ożeniony z Anną z domu Lilpop, w 1928 r. osiadł w Stawisku k. Warszawy, gdzie  spędził też lata II wojny światowej, uczestnicząc w tajnej pracy kulturalnej i dając dach nad głową uchodźcom z Warszawy.

Reklama

Po wojnie redagował poznańskie "Życie Literackie" (1945/46), "Nowiny Literackie" (1947-48), gdzie publikował znane Listy do Felicji, a od 1955  do śmierci miesięcznik "Twórczość". Długoletni prezes ZG ZLP (1945-46,  1947-49 i od 1959) oskarżany o ugodowość wobec władz komunistycznych, działacz polityczny (m.in. 1952-80 poseł na sejm PRL, działacz ruchu obrońców pokoju), laureat licznych nagród krajowych i zagranicznych. Jako poeta, którym był przede wszystkim, przeszedł ewolucję od skłonności estetyzujących poprzez awangardowe i ekspresjonistyczne - ponownie ku klasycyzmowi i chłodowi, skrywającemu emocje pod motywami zaczerpniętymi z kultury antycznej (ważniejsze tomy: Oktostychy, Dionizje,  Księga  dnia  i  ksiega  nocy,  Warkocz  jesieni,  Plejady,  Ciemne  ścieżki,  Krągły  rok,  Mapa  pogody,  Powrót  do  Europy,  Śpiewnik  włoski).  

Tematyka  powieści i mistrzowskich opowiadań (Stara cegielnia, Młyn nad Lutynią, Tatarak, Panny z Wilka) Iwaszkiewicz skupia się wokół problemu ludzkiej egzystencji, interpretowanej zarówno w perspektywie moralistycznej, jak też eschatologicznej. Często sięgał po tematykę historyczną, naświetlając ją jako dramatyczny splot obiektywnych praw, ale również losu i jednostkowych namiętności (cykl Sława i chwała, Czerwone tarcze, Bitwa na równinie Sedgemoor, Matka Joanna od Aniołów). Był także autorem dramatów biograficznych i historycznych (Kochanowie z Werony, Lato w Nohant, Maskarada) oraz współczesnych, książek poświęconych muzyce (m.in. biografie Bacha, Chopina, Szymanowskiego), esejów i wspomnień zawierających refleksje z licznych podróży. Tłumaczył m.in. Rimbauda, Giraudoux, Szekspira, Tołstoja, Czechowa, Andersena, Kierkegaarda. Kilka utworów Iwaszkiewicza zekranizowano (m.in. Matkę Joannę od Aniołów, Brzezinę, Panny z Wilka, jako serial tv Sławę i   chwałę). 

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama