Moralitet

Moralitet średniowieczny to sztuka stricte religijna. Jako moralitety – pisze Andrzej Dąbrówka – określamy sztuki, w których człowiek poznaje samego siebie na swoim gospodarstwie. Sacrum manifestuje się ty już tylko przez sakramenty. Wola Boska jest poznawana nie w bezpośrednim objawieniu, nie przez cudowne ingerencje, ale raczej przez dialog człowieka z wartościami sakramentalnymi. Gatunek powstał w Europie Północnej, rozwijał się bujnie w Holandii, Anglii, Niemczech i Polsce. Moralitet jest zasadniczo zjawiskiem późnośredniowiecznym (początek XIV wieku). W moralitecie dochodzi do głosu intelektualny aspekt wiary – jest bowiem moralitet uproszczoną jakby wizualizacją prawd wiary i teologicznych twierdzeń, tekst jest „obciążony” prawdami wiary i wykładem nauki Kościoła. Wydźwięk dzieł jest optymistyczny, choć tematyka, po którą zazwyczaj sięga moralitet to eschatologia. Akacja dzieje się w nieokreślonym miejscu i czasie – zawsze i wszędzie może się wydarzyć. Bohaterem moralitetu jest everyman, reprezentujący każdego człowieka, całą ludzkość. We Francji w XIV i XV wieku moralitety cieszyły się ogromną popularnością. Do najbardziej ulubionych należał moralitet pt. O Roztropnym i Nieroztropnym.