Reklama

Niemiecki futuryzm

Równolegle z kiełkującym we Włoszech futuryzmem, w Niemczech rozwijał się inny nurt próbujący odnowić estetykę, nazwany ekspresjonizmem od idiomu expresio - wyraz.

Odezwały się w nim nihilistyczne i katastroficzne tony modernizmu, jak też tęsknota za powrotem absolutnych wartości oraz siła beztroskiego eksperymentatorstwa. Przedstawiciele ekspresjonizmu z dystansem odnieśli się do futurystycznej wiary w osiągnięcia cywilizacji (traktowali technikę jako symbol dehumanizacji świata znajdującego się na złych torach). Jednak najważniejsze z awangardowych czasopism w tym kraju - "Der Sturm" - publikowało kolejne programowe teksty Marinettiego, utwory literackie hołdujące nowej estetyce i recenzje z futurystycznych wieczorów i wystaw malarskich. Włosi przeprowadzili rodzaj ideologicznego natarcia na Niemcy. 

Reklama

Pierwszy spośród ekspresjonistów ulega mu poeta i dramaturg August Stramm (1874-1915), autor zbioru awangardowych liryków miłosnych Ty (Du, 1915). On też na gruncie niemieckim wcielał najbardziej ortodoksyjne postulaty poetyki futuryzmu, odrzucając fleksję, przymiotniki, stosując czasowniki w bezokoliczniku, a na płaszczyźnie treści prowokacyjny brutalizm. Urokom nowej poetyki ulegli również niemieccy dadaiści Hugo Ball (1886-1927) i Richard Huelsenbeck (ur. 1892), hołdując  technice futurystycznej w swym poszukiwaniu interesujących, abstrakcyjnych zestawień dźwiękowych bardziej niż ideowym postulatom włoskiego ruchu. 

Gdy jednak wymagano jednoznacznej deklaracji, za- równo Włosi, jak i Niemcy zgodnie deklarowali futurystyczną proweniencję poszukiwań. Losy pisarzy futurystycznych i ekspresjonistycznych w Niemczech ułożyły się inaczej niż ich włoskich kolegów w jeszcze jednej kwestii. Po dojściu  Hitlera do władzy ich sztuka została oficjalnie potępiona jako objaw wynaturzenia,  zakazana  i  niszczona, gdy tymczasem włoski futuryzm stał się właściwie oficjalną ideologią estetyczną tamtejszego faszyzmu. Trudno orzec, któremu z narodowych prądów ta odmienna sytuacja przyniosła więcej korzyści. Rehabilitując niemiecki ekspresjonizm, przedstawiano futuryzm jako jego negatyw, zacierając okres ich wspólnej historii.  

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama