Reklama

Petroniusz i satyrycy

Petroniusz (jego identyfikacja jest do dziś niepewna, być może jest to konsul z 62 r. n.e. Titus Petronius Niger). Jego dzieło, Satyricon, którego część stanowi opis nowobogackiego przepychu znany jako Uczta Trymalchiona, zachowało się w niewielkich jedynie fragmentach, ale fragmenty te dają niejakie pojęcie o całości: dzieło opisuje przygody dwu młodzieńców, Enkolpiusza i Gitona, przy czym pierwszego z nich prześladuje gniew boga płodności, Priapa. Ich podróże dają asumpt do dyskusji o upadku sztuki wymowy (w księdze I), poezji epickiej, krytyki panującego wokół bezguścia (Uczta Trymalchiona) czy chciwości (jeden z bohaterów, Eumolpus, spisuje testament, w którym zobowiązuje ewentualnego spadkobiercę do zjedzenia swoich zwłok). Jednocześnie młodzieńcy przeżywają szereg niesamowitych przygód, w tym również erotycznych (jak przystało na opowieść z Priapem w tle). Całość wykazuje duże związki z utworami parodystycznymi i satyrycznymi, ale nie da się zignorować elementu stricte nowelistycznego, czy nawet romansowego, z charakterystycznym dla gatunku motywem podróży.

Reklama

Skoro zaś mowa o satyrze, wspomnieć trzeba dwu wielkich reprezentantów tego gatunku, działającego w Rzymie czasów Nerona Persjusza i młodszego od niego Juwenalisa, którzy zapisali się w historii literatury jako nader uważni obserwatorzy swoich czasów. Pierwszy z nich pisywał rzadko i pozostawił po sobie jedną tylko księgę przepełnionych duchem stoickiej etyki utworów, po drugim pozostało natomiast 16 utworów podzielonych na 5 aż ksiąg. Obydwaj krytykują panującą w klasach wyższych bezczynność i hipokryzję, Juwenalisa oburza sytuacja klientów, szerzący się homoseksualizm (bierny homoseksualista uchodził w kulturze grecko-rzymskiej za osobę godną pogardy), wieczną pogoń za bogactwem i inne zjawiska obecne w ówczesnym (czasy Domicjana i późniejsze) społeczeństwie.

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama