Religijna poezja bizantyńska w XI przeżywa wyraźny kryzys, natomiast powstają utwory o tematyce świeckiej – często epigramaty, gatunek bardzo charakterystyczny dla literatury bizantyńskiej.
Arcybiskup Korkyry, Mikołaj w 1. poł. XII wieku napisał utwór poetycki, który wyrażał popularny na Zachodzie temat contemptus mundi – pogardy wobec świata i tego, co ze świata. Utwór nosi tytuł Na swoją abdykację. Mikołaj opisuje w 310 wersetach swoją chęć oddalenia się od spraw świeckich i światowych, złożenie urzędu biskupiego, a także wyraża tęsknotę za przebywaniem wyłącznie z Bogiem. Pod koniec utworu żegna się ze swoimi wiernymi, życząc im, żeby znaleźli dobrego duszpasterza. Tekst poematu jest przeplatany pięknymi sentencjami i przysłowiami. Mikołaj napisał także wierszowany Komentarz do rozdziałów o miłości Maksyma Wyznawcy.
Teodor Prodromos jest wybitnym poetą z okresu panowania cesarzy Jana i Manuela Komnenów. Ponieważ żył w ustawicznej biedzie, sam siebie nazywał Ptochoprodromosem, czyli Prodromosem-Żebrakiem. Stworzył liczne wiersze pochwalne, mowy panegiryczne na cześć wysokich urzędników dworskich i członków rodziny cesarskiej. Ubolewał, że zamiast zostać szewcem i zarabiać godziwie na rodzinę, studiował filozofię i literaturę, za co płaci wzgardą żony i nędzą. Temat nędzy i niepotrzebnych studiów humanistycznych podniósł Prodromos w utworze pt. Wiersze wyrażające żal z natrząsania się ze zdrowego rozsądku, w którym zapowiada porzucenie swojego nieużytecznego zajęcia pisania wierszy.
Pod koniec życia został Prodromos mnichem i przybrał imię Hilariona. Poemat satyryczny Prodromosa pt. Wojna kota z myszami w 384 wersetach jest parodią Wojny żab z myszami, którą kiedyś przypisywano Homerowi.
Satyrą jest także utwór Na lubieżną staruchę, w którym autor piętnuje i wyśmiewa kobietę posuniętą w latach, której zostało mało zębów i dużo uczucia. Z kolei w Humoresce o myszy (Schede myos) mysz, zaskoczona przez kota podczas jedzenia, próbuje się wybronić cytując Pismo Święte. Sarkazm i komizm, a często i wisielczy humor, dominują w utworach poety, które pisał w demotyku (języku ludowym). Prodromos stworzył także dość dużą liczbę utworów o tematyce religijnej. Były to hymny i epigramy, do których tematy brał np. z Księgi rodzaju. Pisał także dzieła teologiczne i gramatyczne.
W drugiej połowie XII wieku powstał romans poetycki pt. Przygody Drosilli i Chariklesa w dziewięciu księgach. Jego autorem był Niketas Eugenianos. Były to dzieje miłości pary Drosilli i Chariklesa, którzy doświadczają pierwszych doznań erotycznych. Dużo tu scen humorystycznych, atmosfery biesiadnej i anakreontycznej. Niketas Eugenianos pisał swój utwór pod wpływem Dafnis i Chloe Longosa, greckiego autora z II wieku. Historia opisana przez Niketosa – spełniająca się w bukolicznym i niewinnym świecie – jest bardzo podobna do tych utworów bizantyńskich, które opowiadały o innych sławnych parach kochanków– Belthandrosa i Chrysantzy, Kalimachosa i Chrysorroe, Libistrosa i Rhodamne.
Jeden z najsłynniejszych uczonych i pisarzy Bizancjum w XI w. Urodził się w Konstantynopolu w 1018 r., w skromnej rodzinie. Zdołał uzyskać znakomite wykształcenie, a następnie rozpoczął karierę w cesarskiej administracji. Wraz z grupą młodych, wykształconych ludzi, jak na przykład przyszły patriarcha Konstantyn Lichudes, miał nadzieję sprawować realną władzę w czasach Konstantyna IX, ale zamiary te zniweczył przewrót Izaaka Komnena. Psellos został wówczas zmuszony do wstąpienia do klasztoru, jednakże już niebawem powrócił do Konstantynopola i zaczął aktywnie uczestniczyć w życiu politycznym cesarstwa, jakkolwiek fama o jego dominującej roli w czasach Dukasów wydaje się być przesadzona. Michał Psellos był wówczas raczej nadwornym filozofem z tytułem hypata ton filosofon. Być może opuścił on Konstantynopol już za panowania Michała VII i żył następnie w ubóstwie i zapomnieniu, tak że data jego śmierci pozostaje dyskusyjna (rok 1078 lub dopiero po 1095).
Michał Psellos był człowiekiem o niezwykłej erudycji, a jego dorobek obejmuje teksty historyczne, filozoficzne, teologiczne, prawnicze oraz zbiory listów. W swoich pracach filozoficznych Psellos podkreślał rolę natury, stworzonej wprawdzie przez Boga, ale rządzonej nienaruszalnymi prawami, co pozostawiało niewiele miejsca dla cudów. Najsłynniejszym dziełem historycznym Michała Psellosa jest Chronografia opisująca dzieje Bizancjum w latach 976–1078; treść kroniki powstawała głównie na podstawie osobistych obserwacji Psellosa.
Dzieje są dla niego rezultatem konfliktów, intryg i emocji jednostek, a wydarzenia przedstawia z własnego punktu widzenia, nierzadko ironicznie. Uległ on także pokusie przedstawienia siebie samego jako aktywnego uczestnika zdarzeń, co jednak wydaje się wypaczeniem prawdy historycznej. Psellos starał się w swoich tekstach odejść od schematycznego, czarno-białego ukazywania psychiki postaci, dając złożony i barwny obraz swoich bohaterów, nie uchylając się nawet od wątków erotycznych. Z kolei opis fizyczny postaci jest jak najbardziej schematyczny i standardowy. Twórczość Psellosa była na tyle popularna, iż przypisywano mu także autorstwo dzieł przez niego nie napisanych, na przykład traktatu De daemonibus.