O kulturę czysto proletariacką, uwolnioną od "balastu tradycji burżuazyjno-szlacheckiej", dopominał się Proletkult (skrót od słów Proletarskaja kultura / Kultura Proletariacka) - założona we wrześniu 1917 roku pierwsza masowa literacka i kulturalno-oświatowa organizacja proletariacka.
Według założeń proletkultowców nową kulturę powinni tworzyć sami robotnicy, działający w szeroko rozbudowanych sieciach klubów, zespołów amatorskich, kółek samokształceniowych, uniwersytetów robotniczych. Głównym ideologiem grupy był Aleksander Bogdanow (właśc. Aleksander Malinowski, 1873- 1928) - jeden z czołowych rosyjskich działaczy socjalistycznych przełomu wieków XIX i XX - który w sztuce proletkultowskiej, w miejsce dotychczasowego bohatera indywidualnego, propagował bohatera zbiorowego na tle środowiska pracy. Twórczość proletkultowców grzeszyła stereotypowością wątków, schematyzmem postaci i natrętnie moralizatorskim tonem. Szerzono kult ofiarnictwa: bohater zazwyczaj wyrzekał się osobistych uczuć, podporządkowując swoje życie dobru rewolucji. Tak było w Krwi robotnika (Krow’ raboczego, 1919) Pawła Arskiego (1886-1967) i Pokrwawionych schodach (Okrowawlennaja lestnica, 1920) Ilji Sadofjewa (1889-1965).
Ponieważ proletkultowcy mocno akcentowali swoją niezależność wobec władzy bolszewickiej, w rezultacie zostali ostro skrytykowani przez Lenina i podporządkowani w 1920 roku Ludowemu Komisariatowi Oświaty. Choć po tej decyzji Proletkult przestał odgrywać istotną rolę w życiu literackim Rosji Radzieckiej, niektóre z jego propozycji ideowo-artystycznych przejęły inne ugrupowania literackie lat dwudziestych, określające siebie mianem proletariackich (Kuznica, RAPP), a następnie zasiliły kanon estetyczny realizmu socjalistycznego (optymizm, romantyzm rewolucyjny, bohater pozytywny). W latach trzydziestych nazwiska twórców z kręgu Proletkultu wykreślono z antologii i podręczników, wielu zaś stało się tragicznymi ofiarami stalinowskich prześladowań (m.in. Włodzimierz Kiriłłow, Michał Gierasimow, Aleksy Gastiew). Zdecydowana większość autorów piszących w latach dwudziestych sytuuje się jednak pomiędzy śmiałą, "heretycką" postawą Zamiatina a ciasną ortodoksją Proletkultu.