Nie sposób w całych dziejach literatury rosyjskiej znaleźć wyrazistszej cezury niż rok 1917, czyli data rewolucji październikowej. Wraz z dojściem bolszewików do władzy literatura, podobnie jak inne dziedziny sztuki, zaczęła być postrzegana przez rządzących jako narzędzie propagandy i jeden ze sposobów kształtowania świadomości mas.
Nie mogło już być mowy o niezależności, autonomiczności sztuki. Przypomniano pisarzom treść broszury politycznej Włodzimierza Lenina (1870-1924) z 1905 roku Organizacja partyjna a partyjna literatura (Partijnaja organizacyja i partijnaja litieratura), w której wódz rewolucji pisał: Rewolucja nie uznaje neutralnych. Walka rozgorzała już. Walka toczy się na śmierć i życie - walka między starą Rosją niewoli, pańszczyzny, samowładztwa a nową, młodą, ludową Rosją. Lenin przewidywał, że do nowego ruchu zgłosi akces wielu nieprawowiernych, niekonsekwentnych - z marksistowskiego punktu widzenia - twórców: chrześcijan, mistyków, symbolistów. Tym, którzy byli przeciwni ich przyjęciu, odpowiadał: Mamy mocne żołądki, jesteśmy granitowymi marksistami. Przetrawimy tych niekonsekwentnych ludzi.
Nie wszystkich udało się przetrawić. Niektórzy wybrali emigrację, inni byli tak oporni, że trzeba było ich zesłać na Syberię lub zabić. Stosunek do rewolucji decydował o zasadniczym podziale, jaki się dokonywał w środowisku literackim. Aleksy Riemizow (1877-1957) w antyrewolucyjnym tekście Słowo o zgubie ziemi ruskiej (Słowo o pogibieli Russkoj Ziemli, 1917) ostrzegał, że Rosja ginie, ginie wielka kultura rosyjska. Eugeniusz Zamiatin (1884-1937) wyraził swoje obawy o popaździernikowe losy literatury rosyjskiej w artykule pod wymownym tytułem Boję się (Ja bojus’, 1921). Dla Dymitra Mereżkowskiego (1865-1941), Zinaidy Gippius (1869-1945), Michała Arcybaszewa (1878-1927) i Mariny Cwietajewej (1892-1941) rewolucja była buntem sił satanicznych. Wrogo odniósł się do rewolucji Fiodor Sołogub (1863-1927) w artykule Państwowe niemowlęctwo. Wszyscy wymienieni wybrali życie emigranta, łącznie z Sołogubem, który zdecydował się na emigrację wewnętrzną.