Z europejskiego punktu widzenia wiek XVIII był najwspanialszym okresem literackim w historii Anglii. Po raz pierwszy angielscy autorzy zdobyli tak wielkie uznanie na kontynencie, że można tam było mówić o prawdziwej anglomanii - fascynacji angielskimi deistami, humorystami, powieściopisarzami i poetami. Szczególnie modni byli Anglicy we Francji. Wolter podziwiał Pope’a i Swifta, Diderot zachwycał się Richardsonem i Lillo. Encyklopedyści czytali Locke’a i przyjmowali poglądy deistów. Angielscy preromantycy byli równie popularni; świetnie sprzedawały się Night Thoughts (Myśli nocne) Younga, The Seasons (Pory roku) Thomsona, The Works of Ossian (Pieśni Osjana) Macphersona i poezja cmentarna Graya.
Z kolei francuscy filozofowie, szczególnie Jean Jacques Rousseau, stali się inspiracją dla Edwarda Gibbona (1737-94), największego historyka XVIII-wiecznej Anglii, autora 6-tomowego dzieła Zmierzch i upadek cesarstwa rzymskiego (Decline and Fall of the Roman Empire, 1776-88) obejmującego okres od śmierci Marka Aureliusza (180) do zdobycia Konstantynopola przez Turków (1453). Thomas Paine (1737-1809), niezależny republikanin, popierający zarówno rewolucję amerykańską, jak i francuską, zmuszony uciekać z Anglii po tym, gdy nakazano publiczne spalenie jego książek, znalazł schronienie w Paryżu, gdzie otrzymał francuskie obywatelstwo.
Co prawda polityczna kariera Paine’a we Francji trwała krótko - swoje słynne dzieło The Age of Reason (Wiek rozumu, 1794), napisał w cieniu gilotyny, we francuskim więzieniu, skąd wyszedł dopiero po upadku Robespierre’a. Paine nawołuje do rewolucji demokratycznej, w stylu wyraźnie Walterowskim. W duchu filozofii Rousseau, ale znacznie bardziej radykalnym tonie, William Godwin (1756-1836) wzywa do anarchii, do obalenia wszelkich form ograniczających wolność jednostki: prawa, rządu, własności, małżeństwa. An Enquiry Concerning the Principles of Political Justice and Its Influence on General Virtue and Happiness (Dociekania nad zasadami sprawiedliwości politycznej i jej wpływem na moralność i szczęście, 1793) Godwina miały również wywrzeć wpływ na angielskich romantyków, zarówno młodszego, jak i starszego pokolenia. Jak widać, w osiemnastym wieku myśl filozoficzna angielska i francuska skutecznie zapładniały się wzajemnie.
Stopniowo jednak, poczynając od roku 1800, angielska opinia publiczna zwraca się przeciwko Francji republikańskiej, a tym bardziej napoleońskiej. W wieku XIX Anglia zaczyna traktować Francję jako kraj wrogi i przenosi swoje sympatie na grunt niemiecki. Niemcy zawsze podziwiali Szekspira i Miltona, a Anglicy zainteresowali się nową niemiecką filozofią, która w sposób naukowy i teoretyczny sankcjonowała to, co angielscy twórcy czuli intuicyjnie - potrzebę odrzucenia kanonów klasycystycznych. Francja pozostanie przy klasycystycznej koncepcji sztuki aż do roku 1830, kiedy w Anglii właściwie nastąpi już zmierzch epoki romantyzmu. Spróbujmy pokrótce przedstawić wzajemny wpływ niemieckich i angielskich filozofów, myślicieli i twórców literatury. Już w latach dwudziestych i trzydziestych XVIII stulecia Szwajcar, J.J. Brodmer przetłumaczył na niemiecki Miltona i wybrane numery pisma "Spectator". W 1745 roku Brockes zawarł w tomiku swoich własnych wierszy o pięknie natury tłumaczenie zbioru The Seasons (Pory roku) Thomsona. Goethe’owski temat Fausta zapożyczył do swojej powieści Ambrosio or the Monk (Mnich, 1796) Matthew Gregory Lewis. Znajdujemy tam motyw paktu z diabłem, zawartego przez mnicha Ambrosio. Młody Werter czyta poezje Osjana przed podjęciem decyzji o samobójczej śmierci.
Podczas gdy dzieła autorów francuskich były czytane przez wykształconych Anglików w języku oryginału, literatura niemiecka, aż do XIX wieku (oprócz Wertera Goethego) nie była znana na wyspach. Tym, który najbardziej przyczynił się do popularyzacji ducha i tematyki niemieckiej szkoły Sturm and Drang w Anglii, był malarz, Heinrich Fuseli (1741-1825). Urodzony w Szwajcarii, podróżował wiele po Anglii, Włoszech, Francji i Niemczech i osiedlił się w Anglii na stałe w roku 1779. Jego obrazy zawierają sceny z Biblii, Homera, Dantego, cyklu Nibelungów, Szekspira, Miltona.
Wszystkie te źródła i motywy można odnaleźć w utworach szkoły Sturm und Drang, i Fuseli przez swoje malarstwo przybliżał je Anglikom. Twórczość Fuseliego jest niespokojna, atmosfera obrazów urzeka tajemniczością, zapowiada katastrofę, gwałtowne zwroty akcji, przemoc i śmierć. Te emocje miały zainspirować wyobraźnię angielskich romantyków. Romantyzm angielski został w dużej mierze ukształtowany przez Europę, ale chodziło tu bardziej chyba o scenerię europejską niż o wpływ po- szczególnych osobowości. Oczywiście, najważniejsza była scena, czy też sceneria najważniejszego europejskiego wydarzenia tego okresu, rewolucji francuskiej i o jej znaczeniu będziemy jeszcze nie raz wspominać w naszych rozważaniach o źródłach angielskiego romantyzmu. Mówiąc o europejskiej scenerii mamy tu na myśli krajobraz europejski, szczególnie zaś ośnieżone szczyty Alp. Zachwyt Alpami przyszedł do Anglii poprzez Nową Heloizę Rousseau, historię pary kochanków mieszkających w małym miasteczku u podnóża Alp.
Byron wierzył, że Alpy są najczystszą formą natury i że w ich lodach można spotkać się z Bogiem, zjednoczyć się z nim i wspólnie zginąć w śnieżnej lawinie. Tylko w Niemczech romantyzm oznacza zarówno epokę literacką, jak i okres w historii filozofii. Najważniejszy był wpływ Immanuela Kanta (1724-1804), który w Critique of Pure Reason (Krytyce czystego rozumu, 1781), dowodzi, że rozum ma swoje ograniczenia, i wtedy trzeba polegać na instynkcie i intuicji. Autorem, który przybliżył angielskim czytelnikom niemiecką filozofię romantyczną, był Samuel Taylor Coleridge w swoim dziele krytycznym Biographia Literaria (1817). Mówił tam o Fiechtem, Schellingu i Heglu. Wszyscy oni byli profesorami, wykładowcami na uniwersytecie w Jenie. Ważną publikacją była historia dramatu światowego, opracowana przez A.W. Schlegela w formie wykładów dla studentów (1808).
Klasycystyczne utwory sceniczne autorów francuskich Schlegel uznaje za literaturę na średnim poziomie, która w żaden sposób nie może zbliżyć się do wyżyn Eurypidesa czy Szekspira. W podobnym tonie utrzymana jest Address to the German Nation (Odezwa do narodu niemieckiego, 1808), wydana przez Fichtego w Berlinie. Fichte nadaje poglądom Schlegela wydźwięk bardziej polityczny; jego sprzeciw wobec klasycystycznych kanonów jest sprzeciwem skierowanym pod adresem francuskiej dominacji w Europie. Duma narodowa prowadziła też Herdera. Zainspirowany angielskim przykładem biskupa Thomasa Percy’ego (1729- 1811), Reliques of Ancient English Poetry (Zabytki dawnej poezji angielskiej, 1765), który zebrał mity i opowieści ludowe dokumentując spuściznę kulturową Anglii, sam wydał zbiór Volkslieder (1779), prezentujący tradycję niemiecką. Wydaje się zatem, że o ile w okresie Restauracji i w wieku oświecenia An- glia była otwarta (z wzajemnością) na wpływy francuskie, w epoce romantyzmu zarówno w dziedzinie wymiany idei filozoficznych, jak i kontaktów literackich poszukiwała inspiracji w Niemczech.