Podobnie, jak Bieliński w przypadku szkoły naturalnej, tak w odniesieniu do pisarzy o nachyleniu prawosławno- konserwatywnym ideowy kierunek literaturze nadawał Aleksiej Stiepanowicz Chomiakow (1804-60). Mimo iż z urodzenia należał do epoki minionej, to wywarł niewątpliwy wpływ na pokolenie następne. Był rzecznikiem prawosławia i wolności Słowian, w których religijności i kulturze dostrzegał ogromną wartość.
Studiował, podobnie jak Hercen, na Wydziale Matematyki i Fizyki Uniwersytetu Moskiewskiego. Potem w Paryżu uczył się malarstwa. Brał udział w pierwszej wojnie rosyjsko-tureckiej na Bałkanach. Z powodzeniem prowadził rodowy majątek. Otrzymał nawet patent na skonstruowaną przez siebie maszynę, którą zademonstrował na wystawie w Londynie. Wynalazł też broń dalekostrzelną. Ubierał się zgodnie z tradycją ruską, czym podkreślał swój stosunek do ojczyzny.
Podobnie jak Lew Tołstoj i Iwan Turgieniew był bogatym ziemianinem, więc poza służbą w wojsku nie pracował na rzecz państwa. W odróżnieniu od innych pisarzy miał bardzo szczęśliwe życie rodzinne. Na jego twórczość składają się: liryka, poematy, tragedie, rozprawy polityczne, teologiczne i filozoficzne oraz pamflety dotyczące katolicyzmu. Chomiakow uznał zachodnią kulturę za bezpłodną. Pozytywny aspekt rozwoju kultury wiązał z prawosławiem i zasadą soborowości.
Głosi ona, że ani patriarcha, ani Sobór nie są nosicielami absolutnej prawdy, spoczywa ona w duszach wszystkich wiernych, całego Kościoła, który jest Ciałem Chrystusa. Soborowość to synteza wolności i jedności. W papieskim katolicyzmie myśliciel dostrzegał jedność bez wolności, w protestantyzmie zaś - wolność bez jedności. Obie tendencje, według Chomiakowa, wywołane zostały przez strach przed utratą jedności lub wolności.
Przyczyną strachu jest racjonalizm, który stanął na przeszkodzie w przyjęciu chrześcijańskiego ideału jedności życia. Zachód bowiem uwierzył, że rozum zbawi świat. W kulturze rosyjskiej, twierdził filozof, istnieją silne podstawy do stworzenia syntezy poznania rozumowego i ponadrozumowego. Soborowość przezwycięża indywidualizm w sensie moralnym, poznawczym i estetycznym, jednostka może osiągnąć pełnię człowieczeństwa wyłącznie w Kościele.
Chroni to człowieka przed tragicznymi konsekwencjami walki wolności i konieczności, jaka nieustannie rozgrywa się w jego duszy. Chomiakow dużo wcześniej, niż to opisał Dostojewski w Opowieści o wielkim Inkwizytorze (Bracia Karamazow), odkrył, że wolność jest trudnym darem, w związku z czym dusza ludzka może dążyć do pozbycia się tego ciężaru. Iwan Kiriejewski (1806-56), Konstanty (1817-60) i Iwan (1823-86) Aksakowowie, Jurij Samarin (1819-76) byli zwolennikami idei Chomiakowa. W latach 60. słowianofilstwo stanowiło podstawę ideową ruchu "poczwienników" (ros. poczwa - gleba), w latach 70. i 80. - panslawistów.
Aksakowowie uprawiali krytykę literacką skierowaną przeciwko programowi szkoły naturalnej. Konstanty, prócz dramatów historycznych i poematów patriotycznych, opublikował znaną rozprawę Nauki moralne i obyczaje dawnych Słowian, a w szczególności Rosjan (Nrawy i obyczai driewnich sławian woobszcze i russkich sławian w czastnosti, 1852). Był autorem tezy, że historia Rosji stanowi "spowiedź powszechną". Gdy na tron wstąpił Aleksander II, Aksakow przekazał carowi dokument, w którym dowodził, że despotyzm może doprowadzić do rewolucji. Żeby temu zapobiec, należy darować wolność słowa i przywrócić instytucję soborów ziemskich.
Słowianofile starszego pokolenia byli z przekonania demokratami. Poczwienniczestwo reprezentowały czasopisma: "Moskwitianin" (1850-65), "Wriemia" (1861-63), "Epocha" (1864-65) oraz pisarze i myśliciele: Fiodor Do- stojewski, Michaił Dostojewski, Apołłon Grigorjew (1822-64), Nikołaj Strachow (1828-96). Idea poczwienniczestwa została sformułowana w polemice z radykalnymi lewicowymi czaspismami: "Sowriemiennik" N. Czernyszewskiego i "Russkoje Słowo" D. Pisariewa. Podstawą była idea "narodowej gleby" jako fundamentu i formy społecznego i duchowego rozwoju Rosji. Po klęsce Rosji w wojnie krymskiej idea słowianofilska przerodziła się w panslawizm, którego najbardziej znaczącym rzecznikiem był Iwan Siergiejewicz Aksakow.
Za poglądy słowianofilskie został w roku 1849 aresztowany, zamknięto też jego słowianofilski almanach "Moskowskij Sbornik" (1852). Redagował pisma: "Mołwa" (1857) i "Russkaja Biesieda" (1858-59, red. nacz. Aleksader Koszelow) i kilka gazet. Jako ochotnik uczestniczył w wojnie krymskiej. W latach 70. stał na czele Moskiewskiego Komitetu Słowiańskiego. Żywił nadzieję na zniesienie w Rosji stanów społecznych po reformie pańszczyźnianej. Przedstawił rządowi projekt samolikwidacji stanu szlacheckiego. Walczył z konstytucjonalizmem, uważał bowiem, że prawdziwą wolność społeczną można osiągnąć tylko w ustroju monarchicznym. Był ideowo i osobiście blisko związany z Dostojewskim i Tiutczewem.