Opóźniony w stosunku do Zachodu rozkwit modernizmu rosyjskiego przypadł na lata 90. XIX w. oraz pierwsze dziesięciolecie nowego wieku.
Ze schyłkiem XIX w. wiąże się twórczość pierwszego, "starszego" pokolenia symboli- stów - nieprecyzyjnie też określanych mianem "dekadentów", do drugiego okresu natomiast należy działalność literacka symbolistów "młodszych", nazywających siebie "argonautami" bądź "teurgami". Tych pierwszych łączyło przeżywanie świata jako źródła cierpień, ci drudzy natomiast dysponowali już opartym na filozofii idealistycznej programem pozytywnym. Ramy czasowe symbolizmu wyznaczają: z jednej strony, wydana w 1893 r, w Petersburgu rozprawa Dymitra Miereżkowskiego (1866-1941), będąca zarazem manifestem nowej szkoły - O przyczynach upadku i o nowych kierunkach we współczesnej literaturze rosyjskiej (O priczinach upadka i o nowych tieczenijach sowriemiennoj russkoj litieratury) oraz przygotowana w tymże roku przez Walerego Briusowa (1873-1924) edycja trzech niewielkich tomów wierszy pt. Symboliści rosyjscy, z drugiej strony natomiast - powstały w 1910 r. tekst Wiaczesława Iwanowa (1866-1949) pt. Testament symbolizmu oraz wydana równocześnie fundamentalna praca Andrzeja Biełego (właśc. Borys Bugajew, 1880-1934) pt. Symbolizm (Simwolizm). Powiedzmy od razu, że kres symbolizmu jako szkoły poetyckiej, która odrzuciła XIX-wieczny horyzont myślenia i poznania, nie był równoznaczny z nawrotem do przedsymbolistycznej wrażliwości i utartej formy wyrażania przeżyć.
Późniejsze kierunki literackie - neoparnasizm, akmeizm i futuryzm - rozkwitłe w drugim dziesięcioleciu XX w., obficie, choć w różnej mierze, czerpać będą z symbolizmu jako tej formacji twórczej, która zrewolucjonizowała literaturę, zwłaszcza poezję, przyniosła nową wizję świata, sięgnęła do śmiałych rozwiązań formalnych, opartych na oryginalnej - wykorzystującej wieloznaczność i muzyczne walory języka - koncepcji słowa poetyckiego. Dlatego ten prąd literacki uchodzi za pierwszą fazę wielkiego przewrotu w literaturze i sztuce, a zainspirowana przezeń reorientacja na nowy sposób przeżywania, na nową estetykę - jest na wskroś modernistyczna. Faktem jest również to, że znacząco oddziałał on na twórczość pisarzy programowo z nim niezwiązanych, dalekich nieraz od metafizyki i światopoglądu religijnego.
Ożywczy dla życia artystycznego i umysłowego charakter zjawisk związanych z modernizmem sprawił, że epokę przełomu wieków zwykło się określać mianem "srebrnego wieku". U źródeł symbolizmu rosyjskiego leżała poezja romantyczna o nachyleniu filozoficznym (Michał Lermontow), koncepcja tzw. sztuki czystej, reprezentowana przez Fiodora Tiutczewa (1803-73) i Afanasija Feta (1820-92), twórczość romantyków niemieckich (J.W. Goethe, F. Schiller), wzorce symboli- stycznej poezji francuskiej (Ch. Baudelaire, P. Verlaine) oraz dramatu (H. Ibsen, A. Strindberg, M. Maeterlinck), nade wszystko zaś - twórczość poetycka, filozoficzna i publicystyczna najwybitniejszego rosyjskiego myśliciela religijnego XIX w., Włodzimierza Sołowjowa (1853-1900).