(1) mamizm - rodzina jest kierowana przez dominującą, pełną energii matkę, która podporządkowała sobie swego partnera - męża, który sprowadzony do roli jej echa, wykonawcy poleceń, często jest wyłączony zpodejmowania najważniejszych decyzji. Matka kreuje styl życia codziennego członków rodziny, podział ról, postawy wobec siebie, płci, atakże społeczne. Ona określa, co jest najważniejsze dla rodziny: wwychowywaniu dzieci, podziale budżetu, spędzaniu wolnego czasu. Reprezentując mocny wzorzec osobowy, ułatwia identyfikację zrolą kobiecą córkom, aw przypadku synów - "przygotowuje ich do przejścia pod opiekę przyszłej partnerki - żony, która zkonieczności lub zwłasnej potrzeby będzie kontynuować pozycję dominującej kobiety. Mamizm oznacza prymat kobiecej koncepcji życia iprzez córki sprzyja przechodzeniu na następne pokolenia, aw przypadku synów - grozi ich zniewieścieniem, biernością; (2) autokratyzm ojców - wkręgu tradycji patriarchalnych autokratyzm ojcowski był ijest często spotykanym typem rodziny. Ojciec jest przysłowiową głową, sędzią, prokuratorem, uosobieniem władzy, norm iobowiązków. Zdecydowanie oddziela świat kobiecy od męskiego, przypisując im odmienne role, kobiety traktuje jako niedojrzałe imało odpowiedzialne. Autorytet ojca nie podlega dyskusji. Ten typ rodzin występował najczęściej wspołecznościach patriarchalnych, szczególnie wówczas, gdy ojciec był jedynym żywicielem rodziny. Obecnie model ten jest rzadziej spotykany; (3) rodzina "atomowa" - każdy zczłonków rodziny żyje własnym życiem, trudno wniej osiągnąć jedność czy współdziałanie. Wrodzinie przeważają relacje pozadomowe (zawodowe, towarzyskie, przyjacielskie zinnymi osobami). Potrzeby więzi uczuciowej zaspokajane są poza domem, dzieci pragną możliwie szybko założyć własne gniazda rodzinne, awobec rodziców ujawniają dystans ichłód emocjonalny. Ten typ rodzin szczególnie szybko upowszechnia się wcywilizacji Zachodu, również wPolsce, aczkolwiek wmniejszym wymiarze; (4) rodzina kumplowska - relacje między członkami rodziny mają charakter koleżeński, często wręcz na pograniczu infantylizmu. Między pokoleniem rodziców idzieci nie ma bariery wieku, pozycji, autorytetu. Dzieci dość wcześnie wchodzą wrelacje koleżeńskie zrodzicami, którzy nie stanowią dla nich źródła autorytetu, norm izasad, te bowiem zdobywa się gdzie indziej. Ten typ rodzin spotyka się najczęściej wprzypadku małej różnicy wieku między rodzicami adziećmi, atakże wówczas, gdy rodzice nie są przygotowani do pełnienia ról rodzicielskich. Relacja kumplowska daje im poczucie rzekomego partnerstwa, ułatwia zmniejszenie poczucia odpowiedzialności; (5) rodzina "króla Maciusia" - typ rodziny zogniskowany na dziecku, które jest postacią centralną, jemu wszystko jest podporządkowane, spełnia się jego zachcianki, usuwa zdrogi wszelkie trudności iprzeszkody. Rodzice służą dziecku, nastawiają się na realizację jego potrzeb, ułatwienie mu życia, uwolnienie od obowiązków przez przejmowanie ich na siebie. Dziecko jest zatem "królem", zajmuje pozycję centralną, wszystko obraca się wokół niego. Taki model wychowania niekorzystnie odbija się na socjalizacji dziecka, czyni je bowiem egocentrykiem zprzewagą nastawienia "biorę" nad "daję".
- SIENKIEWICZ, Henryk, ps. Litwos (1846-1916)...
- WŁOSKA SZTUKA, najstarsze przejawy twórczej...