gruczoły przytarczyczne, przytarczyce
gruczoły dokrewne kręgowców wydzielające parathormon, regulujący przemianę wapnia i fosforu w organizmie; u człowieka mają postać 4 tworów wielkości ziarnka pieprzu, przylegających do tarczyc; u wielu kręgowców p.g. leżą w pewnym oddaleniu od tarczycy, a w bezpośrednim sąsiedztwie grasicy - stąd zw. są niekiedy gruczołami przygrasicznymi; brak p.g. u kręgoustych i ryb; wyodrębnienie g.p. w rozwoju filogenetycznym nastąpiło po raz pierwszy u płazów; choroby p.g.: niedoczynność - najczęstszą przyczyną jest usunięcie lub uszkodzenie p.g. w trakcie zabiegów chirurgicznych na tarczycy, a także wrodzony niedorozwój; prowadzi do obniżenia poziomu wapnia we krwi a wzrostu poziomu fosforu; przejawia się tężyczką, zaćmą, wypadaniem włosów, łamliwością paznokci; nadczynność g.p. tzw. pierwotna jest spowodowana z reguły gruczolakami, rzadziej rakiem lub przerostem; prowadzi do wzrostu poziomu wapnia i obniżenia poziomu fosforu we krwi; skutkuje zmianami patologicznymi w układzie pokarmowym (zapalenie trzustki, wrzód żołądka), kostnym (osteoporoza, torbiele, zniekształcenia kości) i nerwowym, często prowadzi do powstania kamicy moczowej i niewydolności nerek; leczenie operacyjne; wtórna nadczynność p.g. występuje w przewlekłej niewydolności nerek.
- WEWNĄTRZWYDZIELNICZY UKŁAD, narządy i tkanki wytwarzające...
- TARCZYCA, gruczoł tarczowy