Reklama

POLSKA. WARUNKI NATURALNE. ŚWIAT ZWIERZĘCY

Reklama

fauna P., podobnie jak większości krajów środk. i zach. , jest dość uboga; obejmuje 85 gat. ssaków, 220 gat. ptaków gniazdowych, 8 gat. gadów, 17 gat. płazów, 55 gat. ryb słodkowodnych, ok. 25 tys. gat. owadów, ok. 1500 gat. pajęczaków. Jej uformowanie się było procesem długotrwałym; pierwotnie, w miocenie (22,5-5 mln lat temu) dominował świat zwierząt ciepłolubnych - klimat na terytorium P. odpowiadał dzisiejszemu w rejonie Afryki równikowej, co potwierdzają odnalezione w okolicy Bełchatowa i Opola szczątki m.in. nosorożców, tapira, mastodonta, gibona, nietoperzy owocożernych; pliocen (5-1,8 mln lat temu) przyniósł lekkie ochłodzenie i faunę odpowiadającą klimatowi Afryki Płn., potwierdzoną odnalezionymi np. w okolicy Działoszyna szczątkami tygrysa szablastozębnego, jeżozwierza, hipariona (przodek konia); okresy zlodowaceń i interglacjały występujące w epoce plejstocenu (1,8 mln-11 tys. lat temu) przemiennie charakteryzowały się fauną ciepło lub zimnolubną, czego potwierdzeniem obecność na ziemiach P. mamuta, nosorożca włochatego, lwa jaskiniowego, żubra pierwotnego, jelenia olbrzymiego, a także żyjących dzisiaj w rejonie Arktyki renifera, piżmowołu, lisa polarnego, leminga, bielaka czy występujących na stepach Eurazji - susła, chomika, suhaka, szczekuszki, wilka, rysia, niedźwiedzia brunatnego; po ustąpieniu ostatnich zlodowaceń i wypiętrzeniu się Karpat, stanowiących naturalną przeszkodę w migracji zwierząt na terytorium P., przybywały one drogą okrężną ze wschodu lub zachodu, niekiedy uformowane w dwa odrębne gat., jak np. jeż wsch. i zach., słowik szary - wsch. i rdzawy - zach, wrona siwa - wsch. i czarnowron - zach.; większość świata zwierzęcego, która zasiedliła ziemie pol., to fauna typowa dla strefy lasów liściastych i mieszanych: z ssaków m.in. jeleń szlachetny, sarna, tur, żubr, żbik, ryś, niedźwiedź brunatny, dzik, bóbr, zając szarak, wiewiórka pospolita, popielica, koszatka; z ptaków - kaczka krzyżówka, kruk, kormoran czarny, jastrząb, zięba, orzeł przedni, głuszec, łabędź niemy; z płazów i gadów - zaskroniec, padalec, ropucha szara; z ryb - lin i karp; niektóre gat. zanikły lub stały się b. rzadkie, np. ostatniego tura ubito w Puszczy Jaktorowskiej 1627, ostatnie dropy wyginęły 1981-85; ze zwierząt charakterystycznych dla strefy tajgi w P. (gł. na terenach Pojezierza Mazurskiego i Puszczy Białowieskiej) występują m.in. łoś, zając bielak, ryjówka białowieska, głuszec, cietrzew, orzechówka, puszczyk uralski; z gat. stepowych na obszarach płd. P. spotykane są wyspowo, m.in. susły perełkowate, żołny, tchórze stepowe, węże Eskulapa, pustułeczki, winniczki białawe, z owadów - piewik; stosunkowo krótki okres zasiedlenia po ostatnich zlodowaceniach sprawił, że na ziemiach pol. nie występują endemity świata zwierzęcego; zachowały się natomiast nieliczne gat. reliktowe, np. skorupiak studniczek z końca trzeciorzędu czy skrzelopływka bagienna z epoki lodowcowej; dużą odrębnością świata zwierzęcego odznaczają się pasma górskie Karpat i Sudetów, gdzie znalazły ostoję gat. zwierząt wytępione lub rzadkie na niżu, m.in. niedźwiedź brunatny, płochacz halny, jelenie, sarny, kozice, świstaki, darniówki tatrzańskie, polniki śnieżne, salamandra plamista, traszka karpacka, drozd skalny. Liczną faunę kryją wody śródlądowe; ze ssaków z wodami związane są bóbr, wydra, piżmak, rzęsorek; z ptaków - kormoran, łabędź, perkoz, kaczki, mewy, łyski; z ryb w rzekach górskich występuje m.in. łosoś, troć, pstrąg, lipień; w wodach nizinnych i jeziornych - karaś, leszcz, lin, karp, sieja, sielawa, ukleja, płoć, okoń, szczupak, węgorz, sum, sandacz; u wybrzeży M. Bałtyckiego fauna jest uboga, co wynika z niskiego zasolenia i braku charakterystycznych grup morskich; występuje tylko kilka gat. ślimaków i małżów, jeden gat. meduz, z ryb odławiane są dorsz, śledź, szprot, kilka gat. fląder, łosoś, płastuga, węgorz; sporadycznie u wybrzeży P. spotyka się foki, morświny, pojedyncze okazy wielorybów i delfinów; prawną ochroną gatunkową w P. objęto 471 gat. zwierząt.

Tabele:

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama