Pochodzenia germańskiego, od słów ans (Az, bóstwo skandynawskie) i helm (hełm, szyszak). Oznacza: strzeżony przez Azów. W Polsce używane od XIII w. w formach Andzelm, Andzieł, Anzelm, Hanzelm, Henzelm. ZDROBNIENIA: Anzelmek, Zelmek. OBCE FORMY: Anselm, Anzelm (ogólnie przyj. forma), Anselme (fr.), Anselmus, Anshelm (niem.), Anselmo (hiszp., wł.), Anselmos (gr.), Anselm, Anzelm (połud.-słow.), Anzelmas (litew.), Ansam (duń.), Anselmi, Anssi (fiń.). Forma żeńska: Anzelma, Selma.
NAZWISKA:
Andzel, Andzelek, Andzelm, Ansel, Anselm, Anzel, Anzelewicz, Anzlik, Chandzel, Chamdzlik, Endzel, Endzelewicz, Enzel, Enzlowicz, Endzo, Endziul, Endzul, Hancel, Hanclowicz, Handzel, Handzelewicz, Handzlik, Handzlowicz, Handzlowski, Hansel, Hanslak, Hanslik, Hanszel, Hanszlik, Hanzel, Hanzelko, Hanzelm, Hanzl, Hanzla, Hanzlewicz, Hanzlik, Hanzlowicz, Hanzyl, Hanźlik, Hanżel, Hącel, Hądzel, Hądziel, Hencel, Hencelewski, Henclewski, Hencyl, Henczel, Hendzel, Hendzelek, Henczelowski, Hensel, Henselewski, Henselowski, Henslik, Henszel, Henszlich, Hentczel, Henzel, Henszlik, Henzelm, Henzelewski, Henzelkiewicz, Henzlowski, Henzyl, Hęcel, Hęclik, Honzel, Honzła, Hundzel, Hundzik, Zelman.
PATRON:
Św. Anzelm z Lukki, biskup (X–XI w.). W Lombardii gorliwie wprowadzał reformy gregoriańskie. (Wspomnienie 18 marca).Św. Anzelm (Anzelm z Aosty), benedyktyn, arcybiskup Canterbury. Pochodził z Włoch. Żył w latach 1033–1109. Doktor Kościoła. Uważany za jednego z największych uczonych katolickich. Jako twórca zasady „wiara szukająca rozumienia” jest uważany za ojca scholastyki. W swoim dziele Proslogion wyprowadził ontologiczny dowód na istnienie Boga, oparty na pojęciu doskonałości. Do najcenniejszych prac filozoficznych należy zaliczyć O prawdzie i O wolności woli, oraz Dialog o gramatyce. Zajmował się także zagadnieniem nieśmiertelności duszy oraz nauką o grzechu pierworodnym. (Wspomnienie 21 kwietnia).
ZNANE POSTACIE:
Anzelm, biskup warmiński, legat papieski (XIII w.). Anzelm Polak, pol. podróżnik i kaznodzieja (? –ok. 1520). Anzelm Gostomski, wojewoda rawski, kalwin, przywódca dysydentów (XVI w.). Anselm Friedrich Feuerbach, malarz niem. (12 IX 1829–4 I 1880). Anselm Kiefer, malarz niem. (ur. 8 III 1945).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Anzelm z komedii Moliera Skąpiec (1668). Anzelm z Nad Niemnem E. Orzeszkowej (1888). Anzelm z Róży S. Żeromskiego (1905).
NA EKRANIE:
Film wg pow. Nad Niemnem E. Orzeszkowej w reż. Z. Kuźmińskiego (1986), w postać Anzelma Bohatyrowicza wcielił się Michał Pawlicki, a w ekranizacji z 1932/36 r. w reż. J. Lejtesa – Michał Znicz.
W POEZJI:
A ten żywot do imentu bolesnygwarantuje nam rajski przebytŚwięty Anzelmie nieszczęsnyI co z Twoim dowodemna istnienie Bogagdy od bytu lepszy jest niebytDorota Chróścielewska, bez tytułu
ANZELM
Wielka księga imion