(Hordeum)
roślina z rodziny wiechlinowatych (trawy), podrodzina jęczmieniowatych; obejmuje 18 - 30 gat. (wg różnych autorów) jednorocznych lub wieloletnich roślin zielnych; źdźbło wys. 60-100 cm, lancetowate, dość szerokie; kwiatostanem jest kłos złożony (na każdym wcięciu osadki kłosowej po 3 wąskie, jednokwiatowe kłoski o drobnych plewach i dużych, ościstych plewkach). Rozróżnia się j. dwurzędowe (2 boczne kłoski płonne, tylko środkowy płodny) i wielorzędowe (wszystkie 3 kłoski płodne). J. to jedno z najstarszych, znanych już w neolicie zbóż, uprawiany był w staroż. Egipcie, Mezopotamii, Grecji (gł. jako zboże chlebowe), skąd rozprzestrzenił się na inne kontynenty, sięgając od obszarów subtropikalnych do dalekiej północy (w Tybecie uprawa do wys. 4000 m); ma dużą zdolność przystosowywania się do warunków wilgotności gleby, jest odporny na susze, udaje się na glebach gliniastych i piaszczystych. Ziarno j. (ok. 14% wody, 11% białka, 65% skrobi, 2-4% tłuszczu i 2,5% związków mineralnych) wykorzystywane jest do celów konsumpcyjnych (kasze, mąka) i do produkcji słodu browarnego i gorzelnianego, a także na paszę w postaci śruty. Formy uprawne pochodzą prawdopodobnie od 2 dzikich gat. azjat.: H. spontaneum (dwurzędowego) i H. agriocrithon (wielorzędowego); ob. powszechnie są uznawane za jeden gatunek - j. uprawny (H. sativum) z dwoma podgatunkami: dwurzędowym (H. distichon) i wielorzędowym (H. polistichon - H. vulgare). W Polsce rosną dziko 2 gat.: j. płonny (H. murinum) - w rowach, rumowiskach - i j. żytni (H. nodosum) - na słonych łąkach nadmorskich. J. uprawiany jest jako roślina jara lub ozima (w Polsce rzadko ze względu na łatwe wymarzanie) na całym świecie, z tendencją wzrostową (światowa produkcja j. ustępuje tylko pszenicy, ryżowi i kukurydzy); najwięksi producenci to kraje b. ZSRR - 48 130, następnie Kanada - 13 160, Niemcy - 11 113, USA - 9 052; Polska ze zbiorami 3 318 mln ton znajdowała się na 10 miejscu.
- jęczmień, ziarno jęczmienia, chleb...
- jęczmień, ( Hordeum )
- HELMINTOSPORIOZY JĘCZMIENIA, groźne pasożytnicze...