drzewo kakaowe (Theobroma)
krzew lub niskie drzewo z rodziny zatwarowatych; występuje w kilkunastu gatunkach wiecznie zielonych; rośnie dziko w dżunglach Ameryki Płd. i Środk.; niektóre gatunki uprawiane w strefie międzyzwrotnikowej; osiąga wys. 3-15 m; cienkie, skórzaste, całobrzegie, ciemnozielone (młode czerwonawe); kwiaty drobne, żółtaworóżowe lub czerwonawobrunatne, o nieprzyjemnym zapachu, rozmieszczone pojedynczo na pniu i konarach głównych; owoc-jagoda podłużna, bruzdkowana, dł. 20-30 cm, z pomarańczową, żółtą lub brunatnoczerwoną skórką; w białawym lub różowawym kleistym miąższu osadzonych jest 20--60 nasion, zw. ziarnami kakaowymi; gł. znaczenie ma k. właściwy (T. cacao) uprawiany przez Indian jeszcze w czasach przedkolumbijskich; sporządzano z niego napój zw. chocolatl przyprawiany wanilią, miodem i mąką kukurydzianą; nasiona wykorzystywano też jako środek płatniczy; do Europy nasiona k. przywiózł Kolumb w darze dla króla Hiszpanii; po wynalezieniu przez van Houtena 1874 sposobu odtłuszczania nasion nastąpił rozwój upraw (m.in. w Afryce, gdzie pierwsze plantacje założyli Hiszpanie i Portugalczycy); k. wymaga gleb głębokich, żyznych, wilgotnych i przewiewnych, a także obfitych opadów sięgających 2000 mm rocznie; rozmnaża się przez siew nasion wprost do gruntu lub wegetatywnie; pierwszy zbiór przypada po 5-7 latach, plon suchych nasion sięga 400-600 kg/ha, plantację eksploatuje się 25-50 lat; gł. eksporterzy (1999): Wybrzeże Kości Słoniowej, Brazylia, Indonezja, Ghana, Malezja, Nigeria, Kamerun, Ekwador.
PAŃSTWA ROŚLINNE, TEOBROMINA, OCEANIA, KAULIFLORIA, KAKAO NATURALNE, THEOBROMA, EFATE, ESPÍRITU SANTO, CZEKOLADA, KABINDA