ESPÍRITU SANTO

największa wyspa w archipelagu Nowych Hebrydów (O. Spokojny, na wsch. od Australii, w Republice Vanuatu); pow. 4,9 tys. km²; pochodzenia wulkanicznego, górzysta (najw. szczyt w całym archipelagu: Mt. Santo, 1879 m); roślinność tropikalna; u wybrzeży rafy koralowe; częste trzęsienia ziemi i cyklony; ok. 15 tys. mieszk.; uprawa kawy, palmy kokosowej, kakaowca; rybołówstwo (gł. połów tuńczyka); hodowla bydła; turystyka; gł. m. i port Luganville. Odkryta 1606 przez portug. żeglarza w służbie hiszp. P.F. de Queirósa; odkryta ponownie 1768 przez L.A. Bougainville'a; 1774 zbadana przez J. Cooka; po 1870 napływ kolonistów franc. i bryt.; od 1906 w składzie kondominium bryt.-franc. Nowe Hebrydy; podczas II woj. świat. baza wojsk amer. przygotowujących się do walk z Japonią o W. Salomona; od 1980 w składzie niepodległej rep. Vanuatu; próby secesji E.S. (ogłoszenie osobnego państwa Vemarama w maju 1980) stłumiły wojska bryt.-francuskie.