pustynia w płn. Afryce, największa na Ziemi, rozciągająca się w poprzek kontynentu od Atlantyku po M. Czerwone; pow. ponad 7 mln km2, ok. 6000 km dł., do 2000 km szer.; obejmuje Libię, Saharę Zach., większość Mauretanii, część Maroka, Algierii, Tunezji, Czadu, Egiptu, Sudanu, Mali, Nigru; gł. wyżynna, na płn. i zach. niziny z depresjami; pośrodku masywy: Ahaggar, Tibesti (najw. szczyt Emi Kussi, 3415 m) i wyż. Ennedi; wzdłuż M. Czerwonego g. Itbaj (najw. szczyt Dżabal Auda, 2259 m); urozmaicony krajobraz z wszelkimi typami pustyń: skalnymi (hamady), piaszczystymi (ergi), żwirowymi (seriry); klimat zwrotnikowy, maksymalnie suchy, zimą opady na płn., latem - na płd., na większości obszaru b. rzadkie; duże wahania temp. od +50 do poniżej 0°C; na płn. gorące, suche wiatry chamsin i samum; prócz Nilu i Nigru brak rz. stałych; wiele suchych dolin (wadi, uedi) woda wypełnia po rzadkich opadach; okresowe słone jeziora (szotty, sebki); liczne wody artezyjskie, m.in. w basenach algiersko-tunezyjskim i libijskim; przy źródłach i wodach gruntowych oazy (Tuggurt, Al-Kufra, Marzuk i in.); na płn. obrzeżach roślinność pokrewna śródziemnomorskiej (dzikie oliwki, oleandry, pistacje), na płd. - sudańskiej (akacja, tamaryszek); S. wewnętrzna pozbawiona roślinności, na pustyniach i zboczach górskich rzadkie krzewy i półkrzewy, jedynie w wadi rośliny cierniste, małe akacje; wśród fauny antylopy, gepardy, hieny, szakale, fenki, strusie, sępy, skorpiony i in.; pod powierzchnią wielkie złoża ropy naft. i gazu ziemnego, wydobywanych zwł. w Algierii i Libii; nadto rudy żelaza, miedzi, uranu, soli kamiennej, fosforytów i in.; w oazach uprawa daktyli, tytoniu, zbóż; na obrzeżach płn. i płd. półkoczownicza hodowla wielbłądów, owiec, kóz; dawny transport juczny jest obecnie zastępowany przez samochodowy i lotniczy.
TIBESTI, FOUREAU Fernand, MALGHIGH SZATT, ETIOPSKA KRAINA, TAFILAT, ADAKS, LUDÓW PRYMITYWNYCH SZTUKA, DUVEYRIER Henri, AIR, KAFSA